Güneydoğu Karadeniz su kolonunda bazı fiziksel parametrelerin yıllık değişimlerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada Karadeniz'in Trabzon- Yomra açıklarında 40°58.385' N-39°50.982' E ve 40°58.662' N-39°5 1.275' E koordinatlarında belirlenen, 50m ve 200 m derinlikteki 2 ayrı istasyonda 2001 yılı boyunca su kolonunda bazı fiziksel ve kimyasal parametrelerin (sıcaklık, tuzluluk, yoğunluk ve elektriksel iletkenlik) yıl içerisindeki değişimleri araştırılmıştır. Su kolonunda sıcaklık, tuzluluk, yoğunluk ve elektriksel iletkenlik parametrelerinin farklı zamanlarda derinliğe bağlı olarak yapılan ölçümlerinin profilleri incelenmiş ve bu parametrelerin zamana ve derinliğe bağlı olarak değiştiği tespit edilmiştir. Ölçümler sonucunda etkili değişimlerin ilk 50 metrede meydana geldiği, bu değişimlerde yaz mevsiminde oluşan mevsimsel termoklin tabakasının önemli rol oynadığı söylenebilir. Deniz suyu yüzey sıcaklık değerleri hava sıcaklığına paralel olarak artarak ağustos ayında 29°C ile en yüksek değerine ulaşırken, mart ayında 9.75°C ile minimum seviyeye inmektedir. Yüzey suyunda sıcaklık farkı yıl boyunca 19-20 °C civarında iken, bu farklılık 50 m derinlikte 6-7°C, 100 m derinlikte 2-2.5°C ve 200 m derinlikte ise 0.5 °C olmaktadır. Çalışmanın yapıldığı 2001 yılı boyunca yüzey suyunda %ol7.41 ile haziran ayında minimum, %o 17.93 ile şubat ayında maksimum tuzluluk değerleri ölçülmüştür. Tuzluluk değerleri derinliğe bağlı olarak artarak 50 m. derinlikte ortalama %018.18, 100 metrede %o 1 9.49 ve 200 metrede %o2 1.26 değerine ulaşmaktadır. Yoğunluk değerleri sigma-t cinsinden yüzey suyunda en düşük ağustos ayında 9.24 kg/m3 olarak ölçülürken, 13.69 kg/m3 ile şubat ayında en yüksek değere ulaşmaktadır. Derinliğe bağlı olarak 50 metrede ortalama 13.93 kg/m3, 100 metrede 15.10 kg/m3, 150 metrede 16.06 kg/m ve 200 metrede 16.44 kg/m değerleri tespit edilmiştir. Elektriksel iletkenlik yüzey suyunda 2.0694 S/m ile şubat ayında minimum, ağustos ayında ise 3.1292 S/m ile maksimum değerini almaktadır. 50 metrede ortalama 2.0694 S/m, 100 metrede 2.1375 S/m, 150 metrede 2.2777 S/m ve 200 metrede 2.3456 S/m elektriksel iletkenlik değerleri ölçülmüştür.