Vaccinium myrtillus L.ve Vaccinium ulıgınosum L. (Ericaceae) türlerinin mikroçoğaltımı

Abstract

Bu tez çalışması Vaccinium myrtillus L. ve Vaccinium uliginosum L. bitkilerinin sürgün kültürleri vasıtasıyla hızlı ve etkin mikroçoğaltımında en ideal besi ortamının belirlemesi üzerine tasarlanmıştır. Çoklu sürgün oluşturmada kullanılan üç temel besi ortamından en etkili temel besi ortamının V. myrtillus ve V. uliginosum'da sırası ile % 70 ve % 63,33 sürgün verimi ile zeatin (1,0 mg/L), IBA [indol-3-bütirik asit (0,1 mg/L)] kombinasyonlu McCown odunsu bitkiler besi ortamı (WPM) olduğu bulunmuştur. En uygun sterilizasyon ajanı ve uygulama süresi olarak; V. myrtillus'da 20 dakika % 3'lük NaOCl uygulaması, V. uliginosum'da ise aynı ajanın 15 dk'lık uygulamasının yeterli olduğu belirlenmiştir. Karbon ve enerji kaynağı olarak en uygun sukroz miktarının her iki tür için % 2 olduğu bulunmuştur. Sonraki sürgün çoğaltma ve geliştirme çalışmalarında ise 16/8 karanlık/aydınlık (fotoperiyot) uygulaması sonunda her iki Vaccinium türü için de en uygun sürgün geliştirme ortamının 2,0/0,2 mg/L zeatin/IBA kombinasyonunun olduğu sonucuna varılmıştır. In vitro köklendirme ortamında kullanılan oksin, oksin + aktif karbon (AC) uygulamaları arasından 0,5 mg/L IBA + 1,0 g/L AC uygulamasının her iki tür içinde en uygun köklendirme ortamı olduğu tespit edilmiştir. Bu aşamada en iyi kök verimi V. myrtillus'da % 30, V. uliginosum'da ise % 18,89 olarak belirlenmiştir. Ex vitro köklendirme uygulamalarında ise kullanılan farklı IBA konsantrasyonları arasından, en yüksek köklenme V. myrtillus için % 43,33 ile 2000 mg/L IBA uygulmasından V. uliginosum içinse % 12,22 ile 1000 mg/L IBA uygulamasından elde edilmiştir.