Doğu Karadeniz bölgesinde yayılış gösteren Cirsium miller (Asteraceae) taksonlarının morfolojik ve sitotaksonomik yönden incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yayılış gösteren 45 populasyona ait 28 Cirsium Miller taksonu ve bir şüpheli hibrit morfolojik ve sitotaksonomik yönden incelenmiştir.Çalışmada kullanılan bitki materyalleri 2005-2009 yılları arasında vejetasyon dönemlerinde Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize ve Artvin illerinden toplandı. Toplanan bitkiler herbaryum örnekleri olarak saklandı. Morfolojik çalışmalar herbaryum örneklerinden, karyolojik incelemeler ise aktif kök uçlarından hazırlanan daimi preparatlardan yapıldı.Morfolojik incelemeler sonucunda, araştırma bölgesinde yayılış gösteren Cirsium taksonları için yeni bir teşhis anahtarı hazırlandı. Çalışma bölgesinde C. macrobotrys, C. lappaceum subsp. anatolicum ve C. pubigerum var. caniforme için yeni kare kayıtları tespit edildi ve Türkiye Florası'nda, Rize'den şüpheli kayıt olarak verilen bir hibrit toplanıp, morfolojik olarak aydınlatıldı.İncelenen taksonların kromozom sayıları 2n=32, 34, 36, 60 ve 68 olarak belirlendi. Ayrıca C. lappaceum subsp. lappaceum ve C. pubigerum var. glomeratum'da B kromozomu tespit edildi. Ondokuz taksonun kromozom sayısı bilim dünyası için ve tüm sayımlar Türkiye için ilk defa rapor edildi. Taksonların genellikle küçük kromozomlu oldukları tespit edildi. Işık mikroskobu altında sentromer pozisyonları görülebilen 23 populasyonun bulunduğu 18 taksona için karyotip analizleri de yapıldı. Karyolojik olarak incelenen taksonların karyotiplerinin median, submedian ve subterminal sentromerli kromozomlardan oluştuğu ve oldukça simetrik karyotiplere sahip oldukları gözlendi.