Değişik besin kalitesindeki kızılağaç, salkım söğüt ve fındık yapraklarının Agelastica alni (L.) (Coleoptera: Chrysomelidae)'nin beslenme ve gelişimine etkisi

Abstract

Bu çalışmada, oligofaj herbivor bir yaprak böceği olan Agelastica alni (L., 1758) larvaları-nın beslendiği Alnus glutinosa (L.) Gaertn. ssp. glutinosa, Salix babylonica ve Corylus avellana türlerinin besin kalitesi gübreleme yoluyla değiştirilmiştir. Son gelişim evresine ulaşan A. alni lar-vaları besin kalitesi değiştirilmiş, genç Alnus glutinosa ssp. glutinosa, yaşlı Alnus glutinosa ssp. glutinosa, Salix babylonica ve Corylus avellana yapraklarıyla laboratuar ortamında 10 gün süren beslenme deneyi ile incelenmiştir. Ülkemizde özellikle Kuzey Doğu Anadolu bölgesindeki kızıla-ğaç populasyonuna zarar veren A. alni larvalarının beslenme performansı üzerine, çalışmada kulla-nılan bitki türlerindeki azot, toplam fenolik, proantosiyanidin, gallotanen gibi çeşitli kimyasal mad-delerin etki biçimleri incelenmiştir. A. alni larvalarının genel olarak yaprak azot içeriğindeki artışa rağmen, azot kullanımını belirli oranda dengede tuttuğu tespit edilmiştir. Corylus avellana türünde bitkinin azot içeriği %2,97 den 4,33'e kadar değişmesine rağmen larva azot kullanım etkinliği % 16,54 ten % 12,77'ye düşmüştür. Salix babylonica türünde de azot içeriği % 2,47 den 3,68'e kadar artmasına karşın larva azot kullanımı etkinliği % 11,92 den % 14,86'ya çıkmıştır. Genç Alnus glutinosa ssp. glutinosa türünde ise azot miktarı % 4,27 den 5,34'e kadar yükselmiş olup böcek azot kullanımı ise % 22,72 dan % 24,53' e çıkmıştır. Yaşlı Alnus glutinosa ssp. glutinosa türünde azot seviyesi % 4,04 den 4,66'ya çıkmasına rağmen larva azot kullanım etkinliği % 21,27 den % 23,71'e çıkmıştır. Kimyasal analizler toplam fenolik ve proantosiyanidin içeriğinin çalışılan bitki türlerinde yüksek oranlarda olduğunu göstermiştir. İstatistik analiz sonuçları bu tip sekonder metabolitlerin A. alni larvalarının sindirim verimini önemli derecede etkilemediğini ortaya koyma-sına rağmen sindirilen besinlerin biyokütleye dönüştürülebilme veriminin genellikle düşük çıkması, sekonder metaboitlerin bazı canlılarda sindirim sonrası etkilerinin olduğu düşüncesini desteklemiş-tir.Bu çalışma A. alni larvalarının avlanma riskini de azaltan gelişmiş bir azot homeostazisine sahip olduğunu ve muhtemelen konak bitkilerindeki caydırıcı sekonder kimyasallara karşı sindirim metabolizmasında düzenleyici mekanizmalar geliştirdiğini ortaya koymaktadır.