Rhododendron caucasicum L. (Ericaceae)'nin sürgün kültürü ile mikroçoğaltımı

Abstract

Bu çalışma Rhododendron caucasicum bitkisinin sürgün kültürleri aracılığıyla etkili bir mikroçoğaltım yönteminin ve en uygun besi ortamının belirlenmesi üzerine tasarlanmıştır. Eksplant kaynağı olarak Gürcistan'dan getirilen anaç bitkide yer alan yanal tomurcuklar kullanılmıştır. Sürgün oluşturma aşamasında Anderson'un Rhododendron besi ortamı kullanılmıştır. Çeşitli bitki büyüme düzenleyicilerinin ve farklı konsantrasyonlarının kullanıldığı sürgün oluşturma denemelerinde 0,5 mg/L zeatin içeren ortamın en etkili olduğu belirlenmiştir. Sürgün çoğaltma çalışmalarında da temel besi ortamı olarak sabit zeatin (0,5 mg/L) ve değişken IAA, NAA, IBA (2,0, 4,0, 8,0 mg/L ) konsantrasyonları ile desteklenmiş AN temel besi ortamı kullanılmıştır. 16/8 fotoperiyot uygulaması yapılan çalışmaların 6-8 haftası sonunda en uygun sürgün çoğaltma ortamının zeatin/IAA kombinasyonunu olduğu belirlenmiştir. En yüksek sürgün boyu 8,00 cm ile 0,5/8,0 mg/L zeatin/IAA içeren ortamdan elde edilmiştir. 0,5/4,0 mg/L zeatin/IBA içeren ortamın yaprak oluşumunda daha etkili olduğu tespit edilmiştir. R. caucasicum'un kök oluşumu ve uzamasında denenen IBA (0,5, 1,0, 2,0, 4,0, 8,0 mg/L) konsantrasyonlarının etkisiz olduğu belirlenmiştir. Yine denenen 10 mg/L IBA ile desteklenmiş sukroz içermeyen yarı katı ve % 0,01 aktif karbon (AC) içeren ve AC içermeyen AN temel besi ortamının da R. caucasicum fidelerinin köklenmesi üzerine etkisiz olduğu sonucuna varılmıştır. Sürgün çoğaltma aşamasında 2,0 mg/L NAA içeren ortamdaki fidelerden bir tanesinde gözlenen kök oluşumundan sonra, alt kültür yapılmış ve sonuçta bu fidedeki kök oluşumu da kaybedilmiştir.