Heliotropium thermophilum bitkisinde sıcaklığın fotosentez üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada endemik ve termofil bir çiçekli bitki olan Heliotropium thermophilum (Boraginaceae)'da yüksek sıcaklık ve fotosentez arasındaki ilişki araştırılmıştır. Bitkiler, Aydın ili Buharkent Jeotermal alanından temin edilmiştir. Jeotermal alanın 20-30 oC'lik kısmında büyüyen bitkiler kontrol grubu, 55-65 oC'de büyüyenler ise deney grubu olarak değerlendirilmiştir. Bu iki ortamdaki bitkilerde çiçeklenme öncesi ve çiçeklenme sonrası olmak üzere 2 farklı büyüme periyodunda fizyolojik analizler yapılmıştır. Yüksek sıcaklık koşullarındaki Heliotropium thermophilum bitkisinde sıcaklığın fotosentez üzerindeki etkilerini belirlemek için öncelikle bitkilerin sahip olduğu stres derecesini belirlemek amacıyla yapraklarda su potansiyeli, lipid peroksidasyonu ve hidrojen peroksit ölçümleri yapılmıştır. Daha sonra ise fotosentetik gaz değişimi, klorofil floresansı, hücre membran kararlılığı, bazı fotosentetik enzim aktiviteleri (rubisco ve invertaz) ile klorofil ve nişasta içeriklerinde değişimler belirlenmiştir. Stres durumunu belirlemek için yapılan çalışma sonucunda fazla bir değişim olmadığı görülmüştür ve bitkinin strese toleranslı olduğu anlaşılmıştır. Yapılan diğer analizlerde ise klorofil floresans parametrelerinde genel bir artış gözlenmekle birlikte Fv/Fm oranında değişim görülmemiştir. Fotosentetik gaz değişimi, rubisco aktivitesi, köklerdeki invertaz aktivitesi ve nişasta içeriğinde artış gözlenmiştir. H. termophilum bitkisinin yüksek sıcaklık koşullarında fotosentetik birimlerini koruduğu, yüksek sıcaklıkta belirli ölçüdeki stresin fotosentetik verimi etkilemediği belirlenmiştir.