Uluslararası Deniz Hukuku açısından Ege Denizi kıta sahanlığı uyuşmazlığı

Abstract

XX. yüzyılın başlarından itibaren, gelişen teknolojiye paralel olarak, denizlerden yararlanma imkânının giderek artması, deniz alanlarında petrol ve doğalgaz üretme imkânlarının gelişmesi, devletleri deniz alanları üzerinde egemenlik kurma girişimlerine yöneltmiştir. Devletlerin deniz alanlarındaki bu egemenlik iddiaları, beraberinde ikili ve bazen de çok taraflı uluslararası sorunları ortaya çıkarmaya başlamış, buna bağlı olarak da kıta sahanlığına ilişkin uluslararası hukuk kuralları önem kazanmıştır. Kıta sahanlığına ilişkin uluslararası hukuk kuralları, düzenlenen uluslararası konferanslar sonunda imzalanan sözleşmeler ve önemli bazı uyuşmazlıklara ilişkin yargı ve hakem kararlarının büyük katkıları olmuştur.Ege Denizi Kıta Sahanlığı Uyuşmazlığı, kendine özgü özellikleri olan Ege Denizi'nde Türkiye ile Yunanistan arasında 1973'te ortaya çıkan ve bugüne kadar çözülemeyen kıta sahanlığı alanlarının saptanması ve sınırlandırılması uyuşmazlıklarından birisidir. Türkiye ve Yunanistan, hem sınırlandırmada uygulanması gereken uluslararası hukuk kurallarının ne olması gerektiği hususunda hem de uyuşmazlığın hangi yollarla çözüme bağlanması gerektiği konusunda farklı görüşlere sahiptirler. Bugüne kadar yapılan ikili görüşmelerde, taraflar bu sorunların çözümlenmesinde esas alınması gereken hukuk kuralları üzerinde anlaşmaya varamadıkları için uyuşmazlık süregelmektedir. Bu tezin amacı, Ege Denizi Kıta Sahanlığı sorununun ana hatlarıyla ortaya çıkışı, gelişimi, uluslararası hukuk açısından niteliği ve buna bağlı olarak, tarafların tezleri hakkında temel bilgileri ortaya koymak ve nihayet içinde bulunulan konjonktüre uygun olarak, uyuşmazlığın çözümüne ilişkin görüşleri belirtmektir. Kıta sahanlığı sorununun, özellikle hukuki niteliğine ilişkin tezin İkinci Bölümü'nde yer alan bu değerlendirmelerin bir anlam kazanabilmesi için, tezin Birinci Bölümü'nde, kıta sahanlığı kavramı, önce jeolojik ve coğrafi açıdan tanımlanmış, sonra da uluslararası hukuk açısından, bir kavram olarak ortaya çıkışı ve gelişimi, yargı kararları da dikkate alınarak incelenmiştir.

As parallel to the technological development from the beginning of the 20th century, the exploration and exploitation of the natural resources of the sea, in particular oil and gas resources, became possible. Thus, States have started to claims sovereignty over maritime zones. Conflicting claims over the same maritime fields created disputes between opposite or adjacent States. One of the most important disputes has occurred in relation to the delimitation of the continental shelf. International rules concerning the delimitation of continental shelf and of other maritime zones have taken their places in the 1958 Geneva Conventions and in the 1982 UN Convention on the Law of the Sea. However, the related rules or principles in particular dealing with the delimitation of continental shelf were too vague in its nature. The main reason for such a situation was the fact that each dispute was a unique case in international law. That is why the decisions of the judicial institutions, especially the judgements of the International Court of Justice, and the awards of international arbitrations have played a central role in fulfilling the real content of the regulations with regard to the delimitation of continental shelf and other maritime zones.The Aegean Sea Continental Shelf Dispute between Greece and Turkey is one of the impressive disputes which have not been settled yet. The aim of the study is to explore the different aspects of the Aegean Sea Continental Shelf Dispute and try to provide a possible solution to the problem in the light of the rules of international law and of the practice of the international judicial institutions. In order to understand what the real dispute in the Aegean Sea is it is necessary to look at the concept of continental shelf in general in international law. Thus, Part I of the study will provide the general overview of the continental shelf. Part II will only discuss the situation in the Aegean Sea. Then, the work will be ended by drawing Concluding Remarks.