Primula vulgaris Huds.'un moleküler, yağ asidi ve toprak özelliklerinin alt tür düzeyinde değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, Primula vulgaris Huds.'un ülkemizde yayılış gösteren iki alttürüne ait 18 populasyonu nrDNA ITS bölgeleri, morfolojik, yağ asidi ve toprak özellikleri bakımından karşılaştırılmıştır. İncelenen bitki materyali ve toprak örnekleri araştırma alanı olarak seçilen bölgeden 2011 yılında yapılan arazi çalışmalarıyla toplanmıştır. Toplanan örnekler geleneksel yöntemlere göre herbaryum örneği haline dönüştürülerek üzerinde gerekli morfolojik ölçümler yapılmıştır. Çeşitli ülke floralarında adı geçen ve/veya bu çalışmada ilk defa tespit edilen karakterler kullanılarak bir teşhis anahtarı hazırlanmıştır. Alttürleri ayırmada etkili olan karakterin yaprak alt yüzeyi tüylenme durumu olduğu tespit edilmiştir. P. vulgaris subsp. vulgaris ve P. vulgaris subsp. sibthorpi' ye ait 18 populasyon nrDNA ITS profilleri bakımından analiz edilerek taksoniçi ve taksonlararası benzerlik ilişkisini gösteren parsimoni ağacı (MP) oluşturulmuştur. MP ağacında dalların subsp. vulgaris ve subsp. sibthorpi ye karşılık gelen iki grup altında toplandığı görülmüştür. ITS bölgesinin subsp. vulgaris de 708-713 bp uzunluk aralığında, % GC içeriğinin ise 52,8-53,2 arasında değiştiği; buna karşılık subsp. sibthorpii'nin ise ITS bölgesinin 716-711 bp arasında bir uzunluğa ve 53,1-53,3 % GC içeriğine sahip olduğu tespit edilmiştir. Alttür düzeyinde ve çeşitli yükseltiler esas alınarak yapılan yağ asitleri (%) analizinde taksoniçi ve taksonlar arasında fark tespit edilememiştir. Yapılan toprak profili incelemeleri sonucunda yalnızca yükselti istikametinde toprak tekstürü ve pH nın alttür düzeyinde anlamlı şekilde değiştiği bulunmuştur.