21. yüzyılda denizlerin ve deniz gücünün artan önemi kapsamında Türkiye'nin deniz stratejisi: Bir deniz gücü analiz model önerisi

Abstract

Tarih boyunca denizler, toplum yaşamının her alanında etkili olmuş; kültürden güvenlik durumuna, yaşam biçiminden ülke sınırına, geçim kaynağından dış politikaya kadar geniş bir yelpazede etkisini hissettirmiştir. Bu nedenle devletler için denizlerde güç elde etmek ve hakimiyet sağlamak hem ekonomik hem de askeri stratejilerin ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır. 21. yüzyılda küreselleşmenin ve teknolojik ilerlemenin etkisiyle devletlerin denizlerden sağladığı çıkar ve menfaatlerin kapsamı oldukça genişlemiş ve denizler, yüzyılın kritik rekabet ve ilgi alanları haline dönüşmüştür. Denizlerin artan önemi, devletlerin bu alanda sahip oldukları güç bileşenlerini milli gücün önemli bir parçası haline getirmektedir. Deniz kuvvetlerini de içine alan deniz gücü, sağladığı stratejik rekabet avantajları ile devletlerin küresel sistemdeki rollerini etkileyen önemli bir güç unsurunu oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı genel olarak denizlerin 21. yüzyılda değişen önemini ve dünyada önemli deniz gücüne sahip devletlerin deniz stratejilerini tespit etmek, özelde Türkiye'nin 21. yüzyıl deniz gücü ve stratejisini analiz ederek en nihayetinde bir deniz gücü analiz modeli önerisinde bulunabilmektir. Çalışmada deniz gücü bileşenleri askeri ve ekonomik açıdan ikili bir ayrımla incelenmiş ve bir devletin gelişmiş deniz gücüne sahip olabilmesi için gerekli olan kriterler kapsamlı bir literatür araştırması gerçekleştirilerek tespit edilmiştir. Devletlerin deniz gücü kabiliyetinin değerlendirilmesinde kullanılan bu kriterlerin önem ağırlıkları, çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan AHP yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Deniz gücü analiz modelinin geliştirilmesinde kullanılan veriler; ilgili alanda çalışan akademisyen, meslek mensubu, devlet kurumları ve sektör temsilcilerinden oluşan toplam 44 uzmanın görüş, bilgi ve tecrübelerinden elde edilmiştir. Çalışma sonucunda hem askeri hem de ticari deniz gücünü etkileyen en önemli kriterin sırasıyla 0,2794 ve 0,2194 önem derecesiyle denizcilik politikası olduğu tespit edilmiştir. Askeri deniz gücünde ikinci ve üçüncü sırada; donanma altyapısının milli teknolojilerle oluşturulması ve teknoloji kriteri, ticari deniz gücünde ikinci ve üçüncü sırada; sürdürülebilir deniz ekonomisi ve teknoloji kriteri yer almaktadır. Çalışmanın sonunda; gerçekleştirilen analizler, ilgili literatür, incelenen raporlar, strateji belgeleri ve oluşturulan uzman gruplardan elde edilen veriler çerçevesinde Türkiye'nin sahip olduğu deniz gücünün geliştirilmesine yönelik politika önerilerinde bulunulmuştur.

Throughout history, seas have played an essential role in every aspect of social life, from culture to security, lifestyle to country borders, and livelihood to foreign policy. Therefore, rising power and achieving dominance in the seas are integral parts of states' economic and military strategies. Alongside the effect of globalization and technological progress in the 21st century, the scope of the profits and benefits of the seas provided by states has expanded considerably, making the seas critical areas of competition and interest for the 21st-century. The increasing importance of the seas makes the power components of the states in this area an important part of their national power. Sea power, including the naval forces, constitutes an important power element that affects the roles of states in the global system with the strategic competitive advantages that it provides. This study aims to determine the changing importance of the seas in the 21st-century and the maritime strategies of the states with significant sea power around the world in general and in particular, to present a sea power analysis model through analyzing Turkey's 21st-century sea power and maritime strategy. The components of sea power were examined with a dual distinction in terms of military and economics, and the criteria required for a state to have an advanced sea power were determined by conducting a comprehensive literature review. The weight of importance of these criteria, which are used in the evaluation of the sea power capability of the states, were determined by using the Analytic Hierarchy Process (AHP) method-one of the multicriteria decision-making methods (MCDM). The data used in developing the sea power analysis model were obtained from the opinions knowledge and experiences of a total of 44 experts consisting of academics, professionals, government agencies, and sector representatives working in the relevant field. The study found that the most important criterion affecting both military and commercial sea power is a maritime policy with a significance level of 0.2794 and 0.2194, respectively. In military sea power, creation of the navy infrastructure using national Technologies and technology criteria were the second and third in rank respectively; sustainable maritime economy and technology criteria were the second and third in rank, respectively in commercial sea power. Consequently, within the framework of the analyses carried out, the relevant literature, the reports examined, the strategic documents, and the data obtained from the expert groups formed, policies were recommended for the development of Turkey's sea power.