Afganistan'ın Kunduz ili Türk boylarının halkbilimi monografisi

Abstract

Kunduz'un günümüze kadar devam eden paralel bir tarihi vardır. Kunduz şehri tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Kunduz'un geçmişten günümüze çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapması ve farklı etniklerin bulunması yöre kültürünü çeşitlendirmiş ve yörenin halkbilim çalışmaları açısından eşsiz zenginlikler kazanmasını sağlamıştır. Yaptığımız bu çalışmada Afganistan'ın kuzey bölgesi yani "Güney Türkistan'ın" bir parçası olan Kunduz Türk boyları özellikle Özbek ve Türkmen Türklerinin maddi ve manevi kültüründen bahsedilmektedir. Bu çalışmada Kunduz ilinin kültürel varlıkları doğal ortamı içerisinde tespit edilip kayıt altına alınmış ve tespit edilen Kunduz ili halk kültürü ve etnografyası Türk boyları kültürünün tarihsel sürekliliği içerisindeki yeri ve önemi ortaya koyulmuş ve teknolojinin de gelişmesiyle yok olmaya yüz tutan maddi ve manevi varlıklar tespit edilerek yazıya geçirilmiştir. Bu araştırma coğrafi sınırlılık olarak Kunduz il merkezi, ilçe, köy ve kasabalarını kapsamaktadır. Bu araştırma sürecinde elde edilen veriler bir buçuk sene süre içerisinde toplanmıştır. Kunduz ili, ilçeleri ve köylerinde yapılan alan araştırmaları sonucunda elde edilen veriler Türk kültür tarihiyle olan ilişkisi açısından incelenmiştir. Çalışma sürecinde verilere literatür taraması, alan araştırması ve elektronik ortam araştırmalarıyla ulaşılmıştır. Gerçekleştirilen alan araştırmalarında "katılımlı gözlem" ve "derinlemesine mülakat" gibi iki temel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Kunduz il merkezi, ilçe ve köyleri ile birlikte Kunduz'un en yoğun nüfusunu Türk boyları teşkil etmektedir. Başta gelen en yoğun nüfus ise Özbek Türkü'dür. Burada yaşayan Özbek ve Türkmenler, tarım, hayvancılık, ticaret ve dokumacılık gibi iş sahalarında çalışmakta ve geçimlerini bu şekilde sağlamaktadırlar. Kunduz halkbilimi monografisiyle ilgili olarak yaptığımız bu çalışma sonucunda, Özbek ve Türkmen Türklerinin yüzlerce yıllık asimilasyon ve ayrı kalmalarına rağmen kendi kültürlerini koruduklarını gözlemledik. Halkın yaşam tarzı, günlük hayatla ilgili uygulama ve inanışları diğer komşu Türk boylarıyla oldukça benzerdir. Bu uygulama ve inanışlar özellikle Türkmenistan ve Özbekistan'da yaşayan Türk boylarınkine çok daha yakındır. Bilhassa doğum, evlenme ve ölüm gibi geçiş merasimleri Türkistan kadar Anadolu kültürüyle de benzerlik arz etmektedir. Çünkü Kunduz folkloru da Türk dünyasının müşterek kültürünün bir parçasını oluşturmaktadır.

Kunduz has a parallel history that continues as long as today. The city of Kunduz has hosted diversified civilizations throughout history. The Kunduz has been hosting a variety of civilizations from the past to the present and the existence of different ethnicities has diversified local culture and the region has gained unique richness in terms of folklore studies. In this study, kunduz Turk stature, which are part of the northern region of Afghanistan, "South Turkistan", especially the tangible and spiritual culture of Uzbek and Turkmen Turks are mentioned. In this paper, the cultural assets of Kunduz province were identified and inscribed in its natural environment, and the place and importance of the culture of The Turkic tribes in the historical perpetuity of the public culture and ethnography of Kunduz province was revealed and tangible and spiritual beings that faced extinction with the development of technology were identified and written. This research includes the city, villages and towns of Kunduz, as geographical limitations. The data obtained during this research process were collected within a year and a half. The data obtained as a result of field surveys in Kunduz province, districts and villages were examined in terms of its correlation with Turkish cultural history. In the study process, the data was reached by the literature scan, area research and electronic environment. Two fundemental research methods such as "participatory observation" and "in-depth interview" were used in the field researches implemented. Kunduz Provincial Center is the most intense population of Kunduz, with the districts and villages, constitute Turkish tribes. The most densely populated population is Uzbek Turks. Uzbeks and Turkmens who live here work in business fields such as agriculture, livestock, trade and weaving and make a living in this way. As a result of this study on the monograph of Kunduz folklore, we observed that Uzbek and Turkmen Turks maintained their own culture despite hundreds of years of assimilation and segregation. The people's lifestyle, daily life implementation and beliefs are very similar to other neighboring Turkish tribes. exclusively, the transitional ceremonies such as birth, marriage and death are as similar to Anatolian culture in Turkistan. Because the Kunduz folklore also constitutes part of the common culture of the Turkish world.