Firma değeri ile performans ölçüm yöntemleri arasındaki ilişki: BIST imalat sanayi örneği

Abstract

ermaye piyasalarındaki gelişmeler firma yöneticileri, yatırımcılar vb. gibi ilgililerin karar verme şekillerini değiştirmektedir. Daha önceleri firmaların karlılık yapılarına göre en iyi yatırım kararları verilmeye çalışırken, bugünlerde firmaların yarattıkları değer üzerine optimal kararlar verilmektedir. Bu gelişmelerle birlikte artık tüm dünyada firmaların değer yaratabildikleri takdirde hissedarlarının servetlerini maksimize edebilir anlayışı kabul görmektedir. Bu noktada firma değerini en iyi temsil edebilen ölçütlere ihtiyaç doğmaktadır. Firma değerinin öneminin anlaşılmasıyla birlikte gerek danışmanlık firmaları gerekse akademisyenler tarafından birçok firma değeriyle ilişkili ölçüt geliştirilmiştir. Bahsi geçen ölçütler, modern değere dayalı ölçütler ile geleneksel muhasebeye dayalı ölçütler olarak iki ayrı türden oluşmaktadır. Geleneksel muhasebeye dayalı ölçütler, firmaların genel kabul görmüş tarihi muhasebe verilerine göre oluşturulmaktadır. Modern değere dayalı ölçütler ise, firmaların yarattıkları değeri çeşitli muhasebe düzeltmeleri veya yeni yaklaşımlarla hesaplayan ölçütlerdir. Her iki ölçüt türünün belirli avantajları ve dezavantajları olmakla beraber günümüzde ikisi de yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Hangi ölçüt türünün firma değerini belirlemede iyi olduğu konusunda danışmanlık firmaları ve akademisyenler tarafından yüzlerce akademik çalışma yapılmaktadır. Bahsi geçen çalışmalardan farklı olarak, bu çalışmada değere dayalı veya geleneksel olduğuna bakılmaksızın firmaların piyasa değerleriyle ilişkili performans ölçütlerinden oluşan ekonometrik modeller oluşturularak yatırımcı, yönetici, hissedar vb. gibi kişilere firmaların piyasa değerini tahmin etmelerinde yardımcı olabilmek amaçlanmıştır. Bu nedenle 1'i bağımlı 12'si bağımsız değişken olmak üzere toplam 13 değişkenle çeşitli ekonometrik modeller oluşturulmuş ve bu modeller panel veri analizi yöntemiyle çeşitli testlere tabi tutularak piyasa değeriyle ilişkili en iyi modeller ortaya konulmuştur. Çalışmada, 2007-2016 yılları arasındaki 10 yıllık dönemi kapsayan BİST İmalat sanayinde yer alan 169 firmanın verilerinden yararlanarak analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, ekonometrik modeller çeşitli varsayımlarla test edilerek piyasa değeriyle ilişkileri araştırılmıştır. Ayrıca çalışmada oluşturulan modellerin gelecekteki piyasa değerlerini tahmin edebilme durumu incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda test edilen modellerin gerçekten firmaların piyasa değerindeki değişimleri anlamlı seviyede açıklayabildiği ve firmaların gelecekteki piyasa değerlerini başarılı derecede tahmin edebildiği görülmüştür.

The developments in the capital markets change the way of giving decision of the decision makers, such as company managers, investors, etc. While before companies were trying to make the best investment decisions precisely according to profitability structures, optimal decisions are now made on the value created by companies. Along with these developments, it is now widely accepted that companies worldwide can maximize the wealth of their shareholders if they can value it. At this point, there is a need for measures that best represent company value. With the understanding of the importance of the company's value, the criteria related with the value of many companies have been developed by the consulting companies and the academicians. These criterias consist of two different types of criteria, which are based on modern values and those based on traditional accounting. Traditional accounting-based measures are based on the generally accepted historical accounting data of companies. However, modern value-based measures are the measures that companies use to calculate the value created by various accounting adjustments or new approaches. Both criteria are widely used today, along with certain advantages and disadvantages. Hundreds of academic studies have been conducted by consulting firms and academics about which criteria are good for determining company value. Unlike theose mentioned studies, econometric models consisting of performance measures related to the market values of the companies, regardless of whether they are value-based or traditional in this study, are created to help investors, managers, shareholders, companies to estimate their market value. For this reason, a total of 13 variables, 1 dependent and 12 dependent, were used to generate various econometric models and these models were subjected to various tests with panel data analysis to reveal the best models related to market value. In the study, analyzes were carried out by using the data of 169 companies in the BİST manufacturing industry covering the period of 10 years between 2007-2016. Also, the econometric models were tested with various assumptions and investigated the relation with the market value. In addition, the possibility of estimating the future market values of the models created in the study has been examined. It has been seen that the models tested at the end of the study can really explain the changes in the market value of the companies at a meaningful level and that companies can predict their future market values successfully.