Arbitraj fiyatlandırma modelinin farklı faktörlerle karşılaştırmalı olarak İMKB'de test edilmesi

Abstract

Sermaye piyasalarında bulunan varlıkların fiyatlandırılmasında en çok başvurulan yöntem olan Finansal Varlık Fiyatlandırma Modeli, gerçekleşmesi pek mümkün görülmeyen birçok varsayıma yer vermektedir. Bu çalışmanın amacı, Finansal Varlık Fiyatlandırma Modeline söz konusu dezavantajından dolayı alternatif olarak öne sürülen Arbitraj Fiyatlandırma Modelinin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda geçerliliğini test etmektir.Bu amaçla, İMKB'de Ocak 1998 ile Aralık 2007 arasını kapsayan 10 yıllık dönemde İMKB'de işlem gören hisse senetlerinin aylık getirileri kullanılarak analiz yapılmıştır. Üst üste üç aydan fazla işlem görmeyenlerin dahil edilmemesi dışında herhangi bir endeks, pazar, piyasa değeri veya başka bir kriter ayrımı yapılmadan bütün hisse senetleri çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmada farklı verilerle iki ayrı test yapılmış, böylece sonuçların birbiriyle tutarlı olup olmadıklarına bakılarak değerlendirme imkanı sağlanmıştır. İlk testte faktör olarak sadece hisse senetlerinin aylık getirileri, ikinci testte ise makro ekonomik değişkenlerdeki aylık değişim oranları kullanılmıştır. Her iki testte de ilk aşamada faktör analizi ile değişkenlerde indirgeme yapılmış, sonraki aşamalarda modelin öngördüğü iki aşamalı test sürecine yönelik olarak çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Böylece, AFM'nin İMKB'de yer alan hisse senetlerinin fiyatlandırılmasında geçerli olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırma sonucunda AFM'nin İMKB'de geçerli olduğu, hisse senedi getirilerinin en az iki sistematik risk faktöründen etkilendiği tespit edilmiştir. Yapılan testlerin sonuçlarına ayrı ayrı bakıldığında elde edilen bulguların birbirleriyle tutarlı oldukları görülmüştür. Dolayısıyla ikinci testteki bulgular ilk testteki bulguları kanıtlayıcı bir nitelik kazanmıştır.

The method the most applied to pricing of assets in capital markets is the Capital Assets Pricing Model. This model contains a lot of assumptions to be impossible. The purpose of this study is to research on validity of Arbitrage Pricing Model to be appeared as alternative on Capital Assets Pricing Model in Istanbul Stock Exchange.For this purpose, it is maked analysis using monthly returns of listed stock in Istanbul Stock Exchange in the research. The research period is determined as ten years between January 1998 and December 2007. The research is included all stocks except for stocks not trading on the stocks exchange in excess to period of three months. The study comprise two various test with different data. In the way, it is requested to be appeared if results were consistent each other. And the after, it is done to evaluation. To the first test is made using only stock returns as explanatory variable. To the second test is made using macroeconomic variables as explanatory variable. It is reduced variables with factor analysis in either test as first stage. Afterwards, it is used multiple linear regression analysis in following stages for two stepwise test process that the model is requiring. Thus, it is attempted to be determined if APM is valid on pricing of the listed stocks in ISE.As a result of this research, it is ascertained to APM is valid in ISE and the stock returns are affected by at least two systematic risk factors. When the results of tests are checked separately, the findings obtained are seen to be coordinate each other. Accordingly, findings of the second test gather a characteristic that supporting findings of the first test.