İç denetimde dış kaynak kullanımı (outsourcing): İMKB ? 100 endeksinde işlem gören şirketler üzerinde bir araştırma

Abstract

İç denetim faaliyetleri işletmelerde yönetim kontrollerinin önemli bir unsurudur. Yönetimin ihtiyaç duyduğu bilgileri güvenilir bir şekilde sağlamaya yönelik olarak yerine getirilen iç denetim faaliyetleri, günümüz işletmelerinde oldukça önem kazanan bir rol üstlenmiştir. Üstlendiği bu rol kapsamında iç denetim faaliyetleriyle, işletmelerin hedeflerine ulaşmasına değer katma amacı güdülmektedir. Geleneksel olarak işletme içinde kurulan bir iç denetim birimi kapsamında işletmenin kendi personeli olarak görevlendirilen iç denetçiler tarafından yerine getirilen iç denetim faaliyetleri, dış kaynak kullanımı ile işletme dışında hizmet veren muhasebe ve denetim meslek elemanları tarafından da yürütülebilmektedir. Yeni Türk Ticaret Kanun Tasarısı'nın yasalaşması halinde, uygulamasında artış yaşanacağı beklenen iç denetimde dış kaynak kullanımına yönelik, çeşitli alanlarda faaliyette bulunan Türkiye'deki şirketlerin bakış açılarının ne yönde olduğunun bilinmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada İMKB ? 100 endeksinde işlem gören şirketlerin iç denetimde dış kaynak kullanımına yönelik bakış açıları değerlendirilmiştir. İç denetim faaliyetlerinin işletme içinden sağlanmasında etkili olan faktörler ile dış kaynak kullanımına neden olan faktörlerin neler olduğunun belirlenmesi ve dış kaynak kullanım faktörlerinin iç denetimin etkinliğine ne yönde etki ettiğini bir model yardımıyla belirleme amacı güdülen bu çalışmada, İMKB ? 100 endeksinde işlem gören 56 şirket üzerinde anket yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre iç denetim faaliyetlerinin işletme içinden sağlanmasına etki eden, ?personel faktörü?, ?güvenlik ve maliyet faktörü?, ?yetkinlik faktörü? ve ?kontrol ve değerleme faktörü? olmak üzere dört temel faktör olduğu tespit edilmiştir. İç denetim faaliyetlerinin dış kaynaklardan sağlanmasına neden olan ?niteliksel faktör? ve ?temel faktör? olmak üzere toplam iki faktör olduğu belirlenmiştir. İç denetimin etkinliği açısından, niteliksel faktörün iç denetimde dış kaynak kullanımına etki ettiği ancak temel faktörün ise istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde etki etmediği ortaya konulmuştur. Dolayısıyla İMKB ? 100 endeksinde işlem gören şirketlerin dış kaynak kullanımına yönelik iç denetimin etkinlik artışına ?niteliksel faktörün? yani iç denetimin niteliklerinde ortaya çıkabilecek iyileşmelerin neden olacağı düşüncesinde oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Internal auditing activities are of vital importance for management controls in organizations. These activities, which are performed to provide information that managements need in a reliable way, have been a growing concern for the organizations at the present. Internal auditing helps companies to achieve their objectives. These activities which are traditionally performed by internal auditors assigned within their own organizations may include outsourcing such as accountants and professional auditors.It is crucial to predict the standpoint of companies which serve in different fields in Turkey in case of the enactment of the New Turkish Commercial Draft. This study examines the perceptions of companies listed in (Istanbul Stock Exchange) ISE-100 index on outsourcing in internal auditing.Moreover, the study seeks to determine the influential factors of in-house sourcing and outsourcing and how outsourcing affects the direction of internal auditing efficiency through a model. Questionnaires were administered to 56 companies listed in ISE 100 index and the results reveal that personnel, cost and security, perfection, control and evaluation were found to be influential factors of internal auditing activities. Moreover, two factors, namely qualitative and basic factors, were also found to be influential in the provision of internal auditing outsourcing activities. In terms of the efficiency of internal auditing, qualitative factor was found to be a significant determinant of outsourcing while the basic factor did not yield statistically significant result. Therefore, it is concluded that qualitative factor, which refers to the promotion of the quality of internal auditing could lead to increase efficiency of internal auditing outsourcing activities of companies listed in ISE-100 index.