Türkiye'de GRI kapsamında sürdürülebilirlik raporları ve KOBİ'lere yönelik raporlama önerisi

Abstract

Gelecek nesillerin ihtiyaçlarının karşılanmasını riske atmadan bugünkü ihtiyaçların karşılanması olarak tanımlanan sürdürülebilir kalkınma ile birlikte, sürdürülebilirlik kavramı son yıllarda oldukça önem kazanmıştır. Ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri olan işletmelerin, sürdürülebilirliğin sağlanmasındaki rolü büyüktür. İşletmelerin sürdürülebilirliği sürdürülebilirlik raporlarıyla izlenir. Çalışmanın amaçları, Türkiye'deki işletmelerin sürdürülebilirlik raporları açısından durumunu ortaya koymak, KOBİ'lere uygun sürdürülebilirlik performans göstergelerine yönelik ölçek geliştirmek, KOBİ'lerin sürdürülebilirlik raporu hazırlamasında kılavuz niteliğinde bir uygulama yapmaktır. Çalışmada sürdürülebilirlik raporlarının analizinde Kruskal Wallis-H ve Mann-Whitney U Testi yapılmış, KOBİ'lere uygun sürdürülebilirlik performans göstergelerine yönelik ölçek geliştirmek için Açıklayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi uygulanmıştır. Raporlarda, strateji ve profil açıklamalarına yönetim yaklaşımı ve performans gösterge açıklamalarından daha fazla yer verildiği görülmüştür. Büyük ölçekli işletmelerin raporlarında KOBİ raporlarından daha fazla açıklamanın yer aldığı tespit edilmiştir. Bu çalışmayla, Türkiye'deki işletmelerin sürdürülebilirlik raporlarına gereken önemi vermediği görülmüştür. Bu durumun konuyla ilgili yasal düzenlemelerin ve yaptırımların eksikliği, raporların öneminin farkındalık eksikliği, raporlama yapmanın getirdiği ek maliyetler ve nitelikli muhasebecilerin yetersizliği gibi nedenlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Sustainability concept has become very important in recent years with sustainable development, which is defined as fulfillment of current needs without risking fulfillment of future generations' needs. Businesses, which have economic, social and environmental impacts, play a major role in ensuring sustainability. Sustainability of businesses is monitored via sustainability reports. Objectives of this study are to show the situation of the businesses in Turkey in terms of sustainability reports, to develop scale proper indicators of sustainability performance of SMEs, to perform an application as a guideline for SMEs in the preparation of a sustainability report. In the study, Kruskal Wallis-H and Mann-Whitney U Tests were conducted to analyses the sustainability reports, Explanatory and Confirmatory Factor Analysis were conducted to develop a scale to determine proper sustainable performance indicators for SMEs. It is seen that strategy and profile disclosures are more than management approach and performance indicator disclosures in these reports. It is found that there are more disclosures in the reports of large-scale businesses than in the reports of SMEs. With this study, it is seen that businesses in Turkey does not give due importance to the sustainability reports. This is thought to be caused by reasons such as lack of legal regulations and sanctions about this issue, lack of awareness of the importance of reports, additional costs of reporting, and inadequacy of qualified accountants.