Aile işletmelerinin sürekliliklerine ilişkin bir model önerisi: Doğu Karadeniz Bölgesi örneği

Abstract

Aile işletmeleri ekonomik yaşam içerisinde önemli bir paya sahiptirler. Ancak, tüm dünya genelinde aile işletmeleri süreklilik tehdidiyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Aile işletmelerinin sürekliliklerini etkileyen çeşitli içsel ve dışsal etmenler mevcuttur. Dışsal etmenler, aile işletmesi ve diğer işletme türleri için ortakken, içsel etmenler ise aile işletmelerine özgü bir takım özellikler sebebiyle çeşitlenebilmektedir. Türkiye'deki aile işletmelerinin, faaliyette bulundukları bölgelere göre tutum farklılaşması göstermeleri sebebiyle, bu çalışma, homojenliği sağlayabilmek amacıyla Doğu Karadeniz Bölgesi'nde faaliyet gösteren ve üçüncü kuşağa geçebilmiş aile işletmelerini kapsamına almakta ve hangi içsel etmenlerin, bölgesel düzeydeki aile işletmelerinin sürekliliklerini etkilediğinin belirlemesini amaçlamaktadır. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden örnek olay çalışması kullanılmıştır. Çalışmanın amacına yönelik olarak, yarı yapılandırılmış sorular yardımıyla, TR 90 olarak adlandırılan bölgede yer alan 6 ilde (Artvin, Gümüşhane, Rize, Trabzon, Giresun ve Ordu) faaliyet gösteren 30 aile işletmesi ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde elde edilen bulgulara göre, içsel etmenlerden aile işletmesi kurucuları, aile işletmesinin sosyal sermayesi, aile işletmesinin benimsediği aile ve iş değerleri ile örgütsel yedekleme sürecinin bu bölgede yer alan aile işletmelerinin süreklilikleri üzerinde benzer etkilere sahip olduğu tespit edilmiştir.

Family businesses have a major role in the economy. However, they have some continuity problems. There are some external and internal factors which affect family businesses' continuity. The former is the same for all of the business types, but the latter one can be diversified for family businesses because of some of the characteristics of family businesses. Family businesses in Turkey show the differentiation of attitudes according to their region, this study is conducted in the Eastern Black Sea Region in order to ensure homogeneity and it encompasses family business reached at least the third generation. This study aims to determine which of the internal factors affect the sustainability of the family business at a regional level. In this study, case study which is one of the qualitative research methods is used. For the purpose of the study, in-depth interviews with 30 family businesses, located in 6 provinces (Artvin, Gümüşhane, Rize, Trabzon, Giresun and Ordu) called the region of TR 90, with the mean of semi-structured questions were carried out. According to the findings, it has been identified that family businesses' founders, social capital of the family businesses, the family and the company values of the family businesses, and process of organizational succession have similar influences on the continuity of the family businesses in this region.