İnsan kaynaklarına yönelik faaliyetlerin Türkiye muhasebe standartlarına göre muhasebeleştirilmesi ve Türkiye'deki uygulama boyutu: İMKB örneği

Abstract

İnsan kaynakları faaliyetleri ile ilgili düzenlemeler içeren TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar, TMS 26 Emeklilik Fayda Planlarında Muhasebeleştirme ve Raporlama ve TFRS 2 Hisse Bazlı Ödemeler çeşitli yönleriyle ele alınması gereken uluslararası nitelikteki muhasebe standartlarıdır. Söz konusu Standartlarda yer alan düzenlemeler çerçevesinde finansal tabloların hazırlanmasıyla doğru, güvenilir, şeffaf ve karşılaştırılabilir bilgilerin değişik çıkar gruplarına sunumunun yanı sıra işletmelerin insan kaynaklarına verdiği değer de kısmi olarak ortaya konulmuş olacaktır.Çalışmanın konusunu oluşturan ve insan kaynakları faaliyetlerine yönelik değişik özellikte düzenlemeler içeren TMS 19, TMS 26 ve TFRS 2 Standartları arasında Türkiye'de en yaygın kullanılanı TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardıdır. Bu durum söz konusu Standartların Türkiye'deki uygulanma boyutunun ortaya konulması amacıyla hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)'nda işlem gören 235 işletmenin finansal tablo ve dipnotlarının incelenmesine dayalı olarak yapılan araştırmada da tespit edilmiştir. İçerik analizi yönteminin kullanıldığı araştırma ile Türkiye'deki işletmelerin çalışanlarına insan kaynakları faaliyetleri çerçevesinde daha çok ücret yönetimi içinde değerlendirilen değişik faydalar sağladığı ve bu faydalardan da kıdem tazminatının araştırmaya dâhil edilen tüm işletmelerde uygulandığı sonucuna ulaşılmıştır. Tanımlanmış fayda planı kapsamında değerlendirilen kıdem tazminatı şeklindeki faydaların çalışanlara sağlanmasında yasal bir zorunluluğun bulunması, TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardının Türkiye'de yaygın olarak kullanılmasının en önemli nedenidir.

TMS 19 Employee Benefits, TMS 26 Accounting and Reporting by Retirement Benefit Plans and TFRS 2 Share-Based Payments including arrangements about human resources activities are the international accounting standards which should be discussed on various aspects. By preparing financial tables within the scope of arrangements in these standards, accurate, transparent and comparable information will be presented to different interest groups as well as the value given to human resources by managements will be partially introduced.Among TMS 19, TMS 26 and TFRS 2 which include various arrangements with different aspects for human resource activities and is the subject of this study, The Standard of TMS 19 Employee Benefits is the most prevalent standards used in Turkey. This situation was also established in the study performed based on researching financial tables and footnotes of 235 companies of whose shares are treated in Istanbul Stock Exchange Market (ISEM) in order to reveal the practice extent of these standards in Turkey. By the study in which content analysis method is used, it was concluded that various benefits evaluated within more wage management were offered to employees in companies in Turkey within the scope of human resources activities, and that the severance payment among these benefits was practiced in all companies included into the study. The legal obligation for providing benefits like severance payment evaluated within the context of defined benefit plan is the most important reason for practicing the standard of TMS 19 Employee Benefits in Turkey prevalently.