Mülkiyet yapısının firma performansına etkisi

Abstract

Bu çalışma kapsamında, İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına kayıtlı, finansal sektör dışında faaliyet gösteren firmaların 2000-2002 dönemi mülkiyet yapısı özellikleri belirlenmiş ve mülkiyet yapısının firma performansına olan etkileri incelenmiştir. Mülkiyet yapısı iki ana değişken grubuyla tanımlanmıştır. Bunlar mülkiyet yoğunluğu ve hissedarların kimliğidir. Firmaların genellikle yoğunlaşmış bir mülkiyet yapısına sahip oldukları ve firmaların en büyük veya en büyük üç hissedar tarafından kontrol edildiği tespit edilmiştir. Yönetim, bağlı şirket ve yabancı mülkiyetinin batı ekonomilerinden daha düşük seviyede olduğu görülmüştür. Ancak kamu mülkiyetinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Mülkiyet yapısının performans üzerindeki etkisi yatay kesit ve panel veri analiziyle incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, firma ve sektör değişkenliğinin mülkiyet yapısındaki değişimleri daha iyi açıkladığı görülmüştür. Mülkiyet yapısı ve performans arasındaki ilişki tek yönlü değil, iki yönlü olarak ele alınmıştır. Bu doğrultuda, mülkiyetin içsel olabileceği hesaba katılmıştır. Mülkiyet yoğunluğu piyasa performansının içsel değişkeniyken muhasebe performansının ise dışsal değişkenidir. Mülkiyet yoğunluğunun performansı artırdığı yönünde bulgular elde edilmiştir. Bunun küçük hissedar mülkiyetinde eğrisel, büyük hissedarlar açısından ise doğrusal biçimli olduğu görülmüştür. Yönetim ve bağlı şirket mülkiyetinin performans üzerindeki etkisi genelde doğrusal olmayan şekilde gerçekleşmiştir. Yönetim mülkiyeti içsel olarak firma performansını azaltmaktadır. Bağlı şirket mülkiyeti dışsal olarak performans göstergelerini etkilemektedir. Yabancı yatırımcı mülkiyeti içsel değişken olarak performans göstergelerini pozitif biçimde etkilediği ortaya konmuştur. Kamu mülkiyetinin ise dışsal bir değişken olarak performans üzerinde önemli etkisi bulunmamıştır. Firma faaliyet çevresindeki değişimlerin küçük hissedar, yönetim, yabancı mülkiyet ve performans üzerinde kısmen belirleyici olduğu görülmüştür.

The study describes the main characteristics of ownership structure of the Turkish non- financial firms listed in the Istanbul Stock Exchange (ISE) from 2000 to 2002 and examines the impacts of ownership structure on performance of Turkish firms. Ownership structure is consists of two attributes: concentration and identity of the owners. These corporations can be characterized as highly concentrated, a group of companies generally owned by the largest shareholder or largest tree shareholders. It has been concluded that managerial, affiliated and foreign ownership structure of the Turkish firms are lower than developed economics where as state ownership structure is higher. It has been examined the impact of ownership structure on performance by cross- section and panel data analysis. Results showed that unobserved firm and sector heterogeneities explain reasonably well variations in ownership structure. Especially, ownership-performance relation is assumed to be bilateral not unilateral, so endogenous assumption for ownership variables is taking into account. While ownership concentration is endogenously determined by firm's market performance, it is exogenous variable in terms of accounting performance. It has been founded that ownership concentration increases in performance and this effect is nonlinear for small shareholders whereas linear for largest shareholders. Besides, managerial and affiliated ownership generally affected a nonlinear shape on firm performance. Managerial ownership is endogenously decreasing effects on firm performance. Affiliated ownership is exogenously affected on performance. However foreign ownership is endogenously variable, and increase on performance. Furthermore, state ownership is an exogenous variable but its effect on performance is insignificant. It has been founded that changes in firm's environment determines small shareholders, managerial, foreign ownership and performance partially.