Taşkın zararlarının tahmini, zarar derecelendirmesi ve risk sınıflandırması: Doğu Karadeniz için bir uygulama

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı, farklı tekerrüre sahip debi değerleri için taşkın zararlarının tahmin edilmesi, zarar oranlarının derecelendirilmesi ve taşkın risk sınıflandırılmasıdır. Çalışma bölgesi olarak Doğu Karadeniz Havzası'nda bulunan Değirmendere Deresi, Araklı İlçesi Karadere Deresi ve Vakfıkebir İlçesi Fol Deresi seçilmiştir. Zarar tahmini için Huntington İnşaat Mühendisleri Birliği tarafından önerilen zarar yüzdeleri tablosu, Van Eck ve Kok derinlik–zarar eğrileri ve Aimilia K. Pistrika ve Sebastiaan N. Jonkman tarafından elde edilen denklem kullanılmıştır. Risk değerlendirmesi için ise, Taşkın Tehlike ve Taşkın Risk Haritalarının Hazırlanması Kılavuzu'nda; Quang Dinh, Stefania Balica ve I. Popescu tarafından ve Taşkın Risk Analizi ve Haritalandırma Rehberi'nde belirtilen taşkın risk sınıflandırmalarından yararlanılmıştır. Her bir bina için zarar derecelendirilmeleri ve risk sınıflandırmaları haritalar üzerinde gösterilmiştir. Zarar ve risk hesaplarına göre; Değirmendere Deresi'nde Q50'den Q100'e, Q100'den Q500'e ve Q500'den Q1000'e zarardaki artış miktarı %16-%30 arasında olurken, Fol Deresi için Q100'den Q500'e neredeyse 2,5-3 kata kadar artış olduğu sonucu elde edilmiştir. Karadere Deresi'nde ise Q500'de zarar ve risk oluşmakta, daha düşük tekerrürlü debilerde zarar ve risk ihmal edilecek boyutta çıkmıştır. Bunun yanında bölgesel ortalama değerler kullanılarak zarar ve risk hesabı yapılmıştır. Bina bazındaki zarar hesabının, bölgesel bazındaki hesaptan 5 kata kadar daha fazla olduğu belirlenmiştir.

The purposes of this thesis are to estimate the flood damages, to classify the damage rates and to classify the flood risk for different return periods.. Central Değirmendere Stream, Araklı District Karadere Stream and Vakfıkebir District Fol Stream located in Eastern Black Sea Basin were selected as the study area. For the damage estimation, the damage percentage table recommended by the Huntington Civil Engineers Association, the Van Eck and Kok depth-damage curves, and the equation obtained by Aimilia K. Pistrika and Sebastiaan N. Jonkman were used. For the risk assessment, flood risk classification as outlined in the Flood Hazard and Flood Risk Map Preparation Guide, flood risk classification as determined by Quang Dinh, Stefania Balica and Popescu and the flood risk classification mentioned in the Guidance for Flood Risk Analysis and Mapping were employed. Damage ratings and risk classifications for each building are shown on the maps. According to damage and risk accounts in Değirmendere, the damage and risk increase ratios from Q50 to Q100, from Q100 to Q500 and from Q500 to Q1000 were between 16 to 30 %. In Fol Stream, these ratios were 250 to 300 % from Q100 to Q500. In Karadere Stream, there is damage and risk in Q500, but no damage and risk to the Q100. In addition to these; the damage account was made locally and the difference between the loss of buildings and the account was quintupled.