Borsa İstanbul kapsamındaki pay senetlerinin fiyat ve işlem hacimleri arasındaki nedensellik ilişkisi

Abstract

Finansal piyasaların etkinliği literatürde yıllardır tartışılan ve hala tartışılmaya devam edilen bir konudur. Borsalarda işlem gören finansal varlıkların fiyatları ile işlem hacmi arasında ilişkinin yönü ve boyutu hakkında bilgi sahibi olmak ülkenin finansal istikrarı konusunda yatırımcılara ve politika yapıcılara önemli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, BİST pay endeksinde yer alan finansal varlıklara ilişkin fiyat ve işlem hacmi arasındaki olası nedensellik ilişkisini araştırmaktır. Bu amaçla BİST pay endeksi kapsamında bulunan 33 finansal varlığa ilişkin aylık veri seti kullanılarak fiyat ve işlem hacmi arasındaki nedensellik ilişkisi Toda-Yamamoto yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Ekonometrik analizde Garanti Bankası, KOBİ Sanayi, Sürdürülebilirlik, BİM Mağazalar, Turkcell, Türk Telekom ve TÜPRAŞ endekslerinin fiyat ve işlem hacimleri arasında çift yönlü nedenselliğe rastlanırken Ankara, Kocaeli, Tekirdağ, Balıkesir şehir endeksleri ile Halka Arz, Emlak Konut ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı, Ereğli Demir Çelik, VakıfBank, Akbank, Koç Holding ve Türk Hava Yolları endekslerinde herhangi bir nedenselliğe rastlanmamıştır. Adana, Kayseri şehir endeksleri ile Kurumsal Yönetim, Yapı Kredi, Halk Bankası ile PETKİM endekslerinde işlem hacminden fiyata doğru nedensellik saptanmıştır. Denizli, Antalya, İzmir, Konya, İstanbul, Bursa şehir endeksleri ile Temettü, İş Bankası ve ASELSAN endekslerinde ise fiyattan işlem hacmine doğru nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Tüm bulgular değerlendirildiğinde BİST pay senedi piyasasının zayıf formda da olsa etkin piyasa hipotezi ile uyumlu olduğu görülmektedir.

The efficiency of financial markets has been discussed in the literature for years and continues to be discussed. Having information about the direction and size of the relationship between the prices of financial assets and the trading volume in the stock market provides important information to investors and policy makers about the financial stability of the country. The aim of this study is to investigate the possible causal relationship between the price and trading volume of the financial assets in the BIST stock indices. For this purpose, the causality relationship between price and trading volume was analyzed with the Toda-Yamamoto approach by using the monthly data set of 33 financial assets in of the BIST stock indices. According to the findings obtained from the analysis, bidirectional causality was found in Garanti Bank, SME Industry, Sustainability, BİM Stores, Turkcell, Türk Telekom and TÜPRAŞ indices while the city indices of Ankara, Kocaeli, Tekirdağ, Balıkesir and the indices of Public Offering, Emlak Konut Real Estate Investment Company, Ereğli Demir Çelik, VakıfBank, Akbank, Koç Holding and Turkish Airlines had no causal relationship. In the city indices of Adana and Kayseri and the indices of Corporate Governance, Yapı Kredi, Halkbank and PETKİM have causality from trading volume to price. A causal relationship from price to trading volume was found in Denizli, Antalya, İzmir, Konya, Istanbul, Bursa city indices and Dividend, İşbank and ASELSAN indices. When all the findings are evaluated together, it is observed that the BIST stock market is compatible with the in weak form efficient market model.