Gibson Paradoksu Türkiye örneği

Abstract

Bu tez çalışmasında Türkiye için 1965-2017 yılları arasındaki dönemde Gibson Paradoksunun geçerli olup olmadığı araştırılmıştır. Fiyatlar düzeyi ile nominal faiz oranları arasında uzun dönemde ortaya çıkan pozitif korelasyon literatürde Gibson Paradoksu olarak tanımlanmaktadır. Gibson Paradoksu ilk olarak Keynes tarafından araştırılarak literatüre katılmıştır. Keynes, fiyatlar düzeyi ile nominal faiz oranları arasındaki pozitif ilişkiyi klasik iktisat anlayışıyla uyuşmadığı için paradoks olarak nitelemiştir. Böylece Keynes bu paradoksu açıklamak için incelemiştir. Bu tez çalışmasında Gibson Paradoksunu açıklayan teorilerden Thomas Tooke, I. Fisher ve Wicksel-Keynes teorileri test edilmiştir. Bu tez çalışmasının birinci amacı, Türkiye'de Gibson Paradoksunun geçerli olup olmadığını belirlemektir. İkinci amacı, Gibson Paradoksunun ekonominin bir olgusu olup olmadığı hakkında görüş bildirmek ve üçüncü amacı pratik ve pragmatik bir sonuca ulaşmaktır. Bu tez çalışmasında Türkiye için 1965-2017 yılları arasındaki dönem yıllık veriler kullanılarak analiz edilerek Gibson Paradoksunun varlığı araştırılmıştır. Analizlere başlamadan önce serilerin tanımlayıcı istatistikleri araştırılmış ve devamında ADF ve PP birimkök testleri yapılmıştır. Bundan sonra araştırmada regresyon analizleri, eşbütünleşme analizlerinden Engle-Granger, Johansen-Juselius eşbütünleşme analizleri yapılmıştır. Analizlerin devamında VAR analizi, ARDL sınır testi yapılmıştır. Değişkenler arasında nedensellik olup olmadığı standart Granger Nedensellik, VAR yöntemiyle Granger nedensellik ve Toda-Yamamoto nedensellik yöntemleri ile araştırılmıştır. Yapılan analizlere göre Türkiye'de fiyatlar düzeyi ile nominal faiz oranları arasında pozitif ilişki belirlenmiş ve Türkiye'de Gibson Paradoksu geçerli bulunmuştur. Bu tez çalışmasında test edilen teorilerden Wicksell-Keynes Teorisi ve Fisher Teorisi Türkiye'de Gibson Paradoksunu açıklayan en uygun teoriler olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre Gibson Paradoksu ekonominin bir olgusu olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, Nominal faiz oranları ve enflasyon oranları uzun dönemde birbirlerine yakın değerler almaktadır; ancak, reel faiz oranları dönemsel olarak değişmektedir.

In this thesis, it was examined whether Gibson's Paradox is valid or not for Turkey in the period between the years 1965 and 2017. The long-term positive correlation between the price level and the nominal interest rates is defined in the literature as the Gibson Paradox. The Gibson Paradox was first explored by Keynes and included in the literature. Keynes described it as a paradox because the positive relation between the price level and the nominal interest rates did not match with the classical economics analysis. Thus, Keynes studied to explain this paradox. In this thesis, Thomas Tooke, I. Fisher and Wicksell-Keynes theories were tested for the theories describing the Gibson Paradox The first objective of this thesis work in Turkey is to determine whether Gibson's Paradox is valid. The second aim is to give an opinion on whether the economy of the Gibson Paradox is a case and to reach a third objective practical and pragmatic result. It was examined in this thesis work for Turkey in the period between the years 1965 and 2017 using annual data for the presence of Gibson's Paradox. Prior to the analysis, descriptive statistics of the series were searched and ADF and PP unit root tests were performed. After that, in the study, regression analyzes, Engle-Granger, Johansen-Juselius cointegration analyzes of cointegration analyzes were made. The analysis was followed by VAR analysis, ARDL bound test, standard Granger Causality for causality between variables, Granger causality and Toda-Yamamoto causality methods using VAR method. According to the analyzes, a positive relationship between the price level and nominal interest rates in Turkey was identified and Gibson's Paradox in Turkey was found to be valid. It was found that of the models used in the analyzes, Wicksell-Keynes and Fisher Theories were both the most appropriate theories in Turkey for explaining Gibson Paradox. According to the findings, the Gibson Paradox economy is thought to be a phenomenon. In addition, nominal interest rates and inflation rates are close to each other in the long run; however, real interest rates vary periodically.