2007-2009 küresel finans krizinin incelenmesi ve kriz sonrası Türkiye'de makro ihtiyati politika uygulamaları

Abstract

Küresel finansal kriz öncesinde dünya genelinde uygulanan para politikalarına bakıldığında, genellikle fiyat istikrarı odaklı bir yapı dikkat çekmektedir. Nitekim söz konusu yapı içerisinde finansal istikrar ya geri planda kalmakta ya da bazen tamamen göz ardı edilmektedir. Merkez bankaları arasındaki hakim görüş fiyat istikrarı hedefine sıkı sıkıya bağlı kalındığı takdirde, hem makroekonomik hem de finansal istikrarın kendiliğinden gerçekleşeceği yönündedir. Ancak küresel kriz para politikasında ezberleri bozmuş, para politikası ile finansal düzenlemelere dair yeni bir dönem başlatmıştır. Yaşanan kriz; merkez bankalarının fiyat istikrarı yanında finansal istikrarı da gözetmeleri ve varlık fiyatlarındaki aşırılıklara karşı duyarsız kalmamaları gerektiğini açık bir biçimde ortaya koymuştur. Bu çalışmanın amacı, 2007-2009 küresel finans krizinin incelenmesi ve krizin merkez bankacılığına yansımalarını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak; krizin nedenleri, krizden çıkış sürecinde uygulanan politikalar, para politikası stratejisine ilişkin krizden çıkarılan dersler ve varlık fiyat balonlarının yönetimde merkez bankalarının rolü incelenmiştir. Daha sonra Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)'nın 2010 yılının sonlarından itibaren, fiyat istikrarından ödün vermeden finansal istikrarı destekleyici bir amaç olarak gözeterek tasarladığı yeni politika stratejisine ilişkin detaylı bilgiler verilmiştir. TCMB tarafından asimetrik faiz koridoru, zorunlu karşılıklar ve rezerv opsiyon mekanizmasının gerektiğinde döngüsellik karşıtı makro ihtiyati bir araç olarak kullanıldığı görülmüştür. Makro ihtiyati politikaların uygulanmasından sonra Türkiye'nin küresel faktörlere karşı duyarlığının önemli ölçüde azaldığı ve yeni politika stratejisinin oldukça başarılı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

When examining monetary policies which are applied globally pre-global financial crisis, usually a price stability-oriented structure stands out. Hence, within the aforesaid structure, financial stability is either kept in the background or even sometimes completely neglected. The prevailing opinion among central banks is that, both macroeconomic and financial stability would spontaneously actualize, in case of abiding price stability target strictly. However, global crisis broke the routine for monetary policy and a new period concerning monetary policy and financial regulations started. This crisis clearly revealed that central banks should pay regard to financial stability along with price stability and not be remain deaf to asset price exuberances. The purpose of this study is to examine the 2007-2009 global financial crisis and reveal the reflection of crisis on central banking. In line with this purpose, primarily; the cause of the crisis, policies applied in the course of coming out of the financial crisis, lessons taken from crisis regarding monetary policy strategy and, the role of central banks in the management of the asset price bubble are examined. Thereafter, beginning from the late 2010 of Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT), detailed information regarding new policy strategy which is designed as pursuing a supportive goal for financial stability without making concession on price stability, are given. It is seen that, when required, asymmetric interest rate corridor, reserve requirements and reserve option mechanism are being used as a countercyclical macroprudential tool, by CBRT. After the application of macroprudential policies, it is concluded that, sensitivity of Turkey towards global factors is majorly decreased and new policy strategy is succeeded considerably