Sermaye kaçışlarının ekonomik ve kurumsal belirleyicilerinin analizi: Geçiş ekonomileri örneği

Abstract

Sermaye kaçışları özellikle 1980'li yıllarda yaşanan dünya borç krizi ve 1990'lı yıllarda Asya, Rusya ve Meksika'da meydana gelen finansal krizlerden sonra ortaya çıkardığı olumsuz etkileriyle iktisat literatürünün en çok irdelenen konuları arasında yer almaktadır. Sermaye kaçışları kavramının tanımlanması ve ölçülmesi konusunda bir fikir birliği oluşamadığı ve belirleyicilerinin çok sayıda olduğu görülmektedir. Portföy dengesi yaklaşımı, sermaye kaçışlarının belirleyicileri olarak ekonomik faktörler üzerinde yoğunlaşırken, risk tercihi yaklaşımı ekonomik faktörlerin yanı sıra kurumsal faktörleri de dikkate almaktadır. Sermaye kaçışlarının belirleyicileri ile ilgili uygulamalı literatür incelendiğinde ise kurumsal faktörlerin sermaye kaçışları üzerindeki etkilerini inceleyen az sayıda çalışma olduğu ve bu çalışmaların kurumsal faktörlerin bir ya da bir kaçını dikkate aldığı görülmektedir. Diğer taraftan, sermaye kaçışlarının ölçümünde genellikle Dünya Bankası yöntemi kullanılmakta ve sermaye kaçışları yalnızca bir yönü ile ele alınmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ekonomik faktörlerin yanı sıra kurumsal faktörlerin kısa ve uzun vadeli sermaye kaçışları belirleyicileri arasında yer alıp almadığını kurumsal yapıları gelişme sürecinde olan geçiş ekonomileri bağlamında araştırmaktır. Bu amaçla hazırlanan ve 2000-2011 dönemini kapsayan çalışmada, geçiş ekonomilerinden meydana gelen sermaye kaçışları beş farklı yönteme göre ölçülmüş ve sermaye kaçışlarının ekonomik ve kurumsal belirleyicileri panel veri yöntemi ile analiz edilmiştir. Analizden elde edilen bulgulara göre geçiş ekonomilerinde ekonomik ve kurumsal göstergeler uzun vadeli sermaye kaçışları üzerinde etkilidir. Buna göre, uzun vadeli sermaye kaçışlarının ekonomik belirleyicileri dış borçlar, ticari açıklık, enflasyon oranı, finansal açıklık ve reel döviz kuru, kurumsal belirleyicileri ise politik risk ve politik risk alt bileşenleri olarak tespit edilmiştir. Diğer taraftan, kurumsal göstergelerin sıcak para akımını etkilenmediği ve ekonomik göstergelerden dış borçlar, finansal açıklık, finansal derinlik ve reel döviz kurunun sıcak para akımının belirleyicilerindendir

Capital flight is one of the main discussion points in the literature because of its' destroyer outcomes after world debt crises from 1980s and the finansial crises in Asia, Russia and Mexico from the1990s. It's seen that there is no consensus of definition and measurement methods of capital flight and its determinants are numerous. As portfolio equilibrium approach focus on economical factors as the determinants of capital flight, risk preference approach paid attention institutional factors, besides economical factors. If applied literature about determinants of capital flight is examined, it's seen that there is a few study which examine institutional factors and those studies point out a few institutional factors. On the other hand, it can be understand that residual method has used to measure capital flight generally and capital flight have considered with an aspect. The aim of this study is to research, besides economical factors, if institutional factors is or not determinants of capital flight in transition economies which have developing institutional structure. Over the period of 2000-2011, in this study for this aim, firstly capital flight was measured in transition economies for five methods and economical and instutional determinants of capital flight analysed with panel data method. The findings obtained in the end of the analysis revealed that economical and instutional factors effect long term capital flight which measured for residual method. Hereunder, political risk and its' sub-components determinants long term capital flight. External debt, term of trade, inflation rate, financial openness and real exchange rate are economical determinants of long term capital flight. Evidence from analysis show that political risk and its' sub-components don't effect hot money flow and external debt, financial openness, financial deepening and real exchange rate are economical determinants of hot money flow.