Yeni Keynesyenlerde fiyat ve ücret katılıkları: Türkiye örneği

Abstract

Yeni Keynesyen ekonomi, 1970'li yıllardaki teorik krize bir tepki olarak 1980'li yıllarda ortaya çıkmıştır. Yeni Keynesyen iktisatçılar eksik bilgi, menü maliyetleri, toplam talep dışsallıkları, yakın rasyonel davranış, kademeli fiyat ve ücret ayarlamaları, zamana ve duruma bağlı fiyat ve ücret ayarlamaları, eşgüdüm başarısızlıkları, tüketici piyasaları, stok teorileri, girdi çıktı tabloları, zımni sözleşmeler, içerdekiler dışarıdakiler teorisi ve etkin ücret nedeniyle nominal bir şokun reel aktivite üzerinde güçlü ve uzun süreli etki yaratacağını savunmuşlardır. Fischer (1977) ve Taylor (1979a), beklentilerin rasyonel olması durumunda dahi uzun dönemli nominal sözleşmelerin çıktı ve istihdam gibi reel değişkenler üzerinde etkiye neden olabileceğini göstermişlerdir.Yeni Keynesyenler, nominal fiyat ve ücret katılıkları kısa dönem parasal yanlılığın önemli bir kaynağı olduğu için nominal katılıklara büyük önem vermişlerdir. Bu çalışma 1994-2009 dönemi itibariyle Türkiye'de tüketici fiyatlarının nominal fiyat katılık derecelerini ve 1994-2008 dönemi itibariyle Türkiye'de imalat sanayi sektörlerinde nominal ücret katılık derecelerini incelemektedir. Bunun yanı sıra bu çalışma, fiyat ve ücret değişimlerinin kademeli ya da eş zamanlı olup olmadığını, fiyat ve ücret değişim davranışlarının homojen ya da heterojen olup olmadığını ve fiyat ve ücret değişim kararlarının zamana ya da duruma bağlı olarak alınıp alınmadığını analiz etmektedir.Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre tüketici fiyatlarının ortalama fiyat değişim frekansı 0,747'dir. Tüketici fiyatlarının ortalama fiyat azalış ve artış frekansları sırasıyla 0,121 ve 0,627'dir. Fiyat değişimlerinin önemli bir kısmı fiyat artışlarından oluşmaktadır, fakat fiyat azalışları yaygın değildir. Tüketici fiyatlarının değişim davranışı kademeli ve homojendir. Kamu imalat sanayi ortalama ücret azalış ve artış frekansları sırasıyla 0,314 ve 0,666'dır. Özel imalat sanayi ortalama ücret azalış ve artış frekansları sırasıyla 0,227 ve 0,767'dir. Ücret değişimlerinin önemli bir bölümünü ücret artışları oluştururken ücret azalışları sık sık gerçekleşmemektedir. Bunun yanı sıra fiyat ve ücret davranışı hem zamana hem de duruma bağlı fiyat ve ücret ayarlama kuralına dayalı olarak gerçekleştirilmektedir. Enflasyon oranı fiyat ve ücret ayarlamaları açısından oldukça önem arz etmektedir. Sonuçlara göre Türkiye ekonomisi için nominal fiyat ve ücretler aşağı doğru katılık sergilemektedir.

New Keynesian economics arose in the 1980s in response to theoretical crisis of the 1970s. New Keynesian economics states that monetary shocks cause strong and lasting effects on real activity because of imperfect competition, menu costs, aggregate demand externalities, near rational behavior, stagger price and wage adjustments, time and state dependent price and wage adjustments, coordination failures, consumer markets, inventory theory, input-output tables, implicit contracts, insider-outsider theory and efficiency wage. Fischer (1977) and Taylor (1979a) showed that the presence of long term nominal contract can cause real effect on variables such as output and employment even if expectations are rational.New Keynesian economics focuses importance of nominal rigidities because nominal price and wage rigidities are considered as an important source of the short run non neutrality of money. This study examines the degree of nominal price rigidity in Turkey consumer prices for the period of 1994-2009 and the degree of nominal wage rigidity in Turkey manufacturing sector for the period of 1994-2008. Moreover, this study analyzes whether price and wage changes are staggered or synchronization, whether price and wage changes behaviors are homogenous or heterogeneous and whether price and wage changes behaviors are time or state dependent.According to results, the average price change frequency of consumer prices is 0,747. The average price decrease and increase frequency of consumer prices is 0,121 and 0,627 respectively. The majority of price changes are price increases but price decreases are not common. Price chances behavior of consumer prices are stagger and homogenous. Average wage decrease and increase frequency of public manufacturing sector is 0,314 and 0,666 respectively. Average wage decrease and increase frequency of private manufacturing sector is 0,227 and 0,767 respectively. The majority of wage changes are wage increases but wage decreases are uncommon. Besides, price and wage behavior dependent on both time and state dependent price and wage adjustment rule. Inflation rate is crucial importance for price and wage adjustments. According to results, nominal prices and wages are downward rigidity for Turkish economy.