Viral hemorajik septisemi virüsü'nün (VHSV) Doğu Karadeniz'de yaşayan doğal balık türlerinde yayılımı, epidemiyolojisi ve kültür balıkları üzerine virülensi

Abstract

Viral Hemorajik Septisemi Virüsü'nün (VHSV) Doğu Karadeniz'de bulunan doğal balık türlerinde yayılımını ve prevalensini belirlemek amacıyla; 2009-2011 yılları arasında 5 farklı istasyondan avlanan 18 farklı türden toplam 5025 adet balık, hücre kültürü kullanılarak viral taramadan geçirildi. Hücre kültüründe görülen sitopatik etkilerin viral aktivite olup olmadıkları RT-PCR ile belirlendi. Tirsi (Alosa immaculata), barbunya (Mullus barbatus), gelincik (Gaidropsarus vulgaris), iskorpit (Scorpeane porcus), istavrit (Trachurus mediterraneus), mezgit (Merlangius merlangus euxinus), kurbağa balığı (Uranoscopus scaber), sardalya (Sardina pilchardus), zargana (Belone belone), kum kayabalığı (Neogobius melanostomus), dikenli vatoz (Raja clavata) ve hamsi (Engraulis encrasicolus) türlerinden VHSV izole edildi. VHSV izole edilen türlerden mezgit, sardalya ve kum kayabalığı dışındaki türlerde VHSV ilk kez bu çalışma ile rapor edildi. Sekans analizleri sonucunda tüm izolatların VHSV genotip-Ie'ye dahil olduğu belirlendi. Karadeniz alabalığı, gökkuşağı alabalığı kaynak alabalığı, çipura ve levrek balıklarının VHSV-Ie'ye karşı duyarlılıklarının belirlenmesi amacıyla banyo yöntemi uygulanarak deneysel enfeksiyon çalışmaları yapıldı. Deneylerde kullanılan tüm balıkların larval/juvenil dönemde VHSV Ie'ye duyarlı olduğu ve balıklarda %12-34 arasında ölümlere neden olduğu belirlendi. Karadeniz alabalığı %34 ölüm oranı ile VHSV- Ie'ye en duyarlı tür iken bunu sırasıyla levrek %25, çipura %15, gökkuşağı alabalığı ve kaynak alabalıkları %12 ile takip etti (χ2=16,7; P<0,05). Tüm bu bulgular VHSV-Ie'nin Doğu Karadeniz'de yaşayan doğal balık türlerinde oldukça yaygın olduğunu ve kültür balıkçılığı için kontrol edilmez ise sınırlayıcı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Doğu Karadeniz'de stok yönetimi ve türlerin yok olmasında VHSV-Ie'nin etkisini belirlemede daha çok çalışmaya ihtiyaç vardır.