Türkiye sıvı kimyasal yük limanlarının verimlilik analizi

Abstract

Bu çalışmada Türkiye'de faaliyet gösteren sıvı kimyasal yük elleçleyen on dört limanın, 2008-2012 yıllarına ait verileri kullanılarak, görece verimlilikleri Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanılarak belirlenmiştir. VZA için gerekli olan girdi değişkenlerinin belirlenmesi, araştırma kapsamında incelenen sıvı kimyasal yük limanlarında çalışan ve konusunda uzman olan yöneticilerle görüşülmeler yapılarak anket yoluyla toplanmıştır. Ayrıca bu yöneticiler ile yapılan mülakatlar ile liman verimliliğini etkileyen ancak sayısallaştırılamayan iç ve dış faktörler belirlenmiştir. Anketlerden elde edilen verilerin AHS ile analiz edilmesiyle, girdi değişkeni olarak rıhtım uzunluğu, toplam liman alanı ve tank depolama kapasitesinin kullanılmasının uygun olduğu saptanmıştır. Çıktı değişkeni olarak ise yıllık elleçlenen yük miktarı alınmıştır. VZA ile yapılan verimlilik değerlendirmelerinde ölçeğe göre sabit getiri (CCR) ve ölçeğe göre değişken getiri (BCC) varsayımları altında, girdi ve çıktı yönelimli olarak elde edilen bulgular ışığında, CCR girdi/çıktı yönelimli analiz sonucunda 2 liman verimli olarak belirlenirken, BCC girdi/çıktı yönelimli analiz sonucunda 6 limanın verimli olduğu tespit edilmiştir. Analizi yapılan diğer limanların ise görece olarak verimsiz oldukları belirlenmiştir.