Trabzon sahillerinde çeşitli kirleticilerin zamansal ve alansal dağılımı

Abstract

Bu çalışmada; Trabzon sahillerinde belirlenen 12 istasyon ve bu istasyonlara ait 3 derinlikten alınan su örneklerinde sıcaklık, oksijen, tuzluluk, iletkenlik değerleri ile fosfat, anyonik deterjan, fenol, demir, bakır, kurşun ve aynı bölgeden alman mezgit balıklarında ise, bakır, demir, kurşun, kadmiyum, çinko konsantrasyonları ölçülmüştür. Ayrıca Değirmendere ve Karadere'nin taşıdığı kirletici yükleri belirlenmiştir. Karadeniz'de sıcaklık, oksijen, tuzluluk ve iletkenlik değerlerinin mevsimsel ve derinliğe göre değiştiği saptanmıştır. Araştırma süresince yapılan ölçümlerde deniz suyunda fosfat, anyonik deterjan, fenol, demir, bakır ve kurşun değerlerinin sırasıyla 0.01-0.77 mg/1, 0.001-0.153 mg/1, 0.001-0.018 mg/1, 0.001- 0.070 mg/1, 0.1-7.6 ug/1 ve 1.0-8.0 ug/1 arasında değiştiği tesbit edilmiştir. Deniz suyunda dağılımı incelenen bu maddelerin zamansal ve alansal dağılımlarında farklılıklar olduğu saptanmıştır. Ayrıca fosfat, anyonik deterjan, fenol, demir, bakır ve kurşunun deniz suyundaki konsantrasyonlarında karasal girdilerin önemli rolü olduğu belirlenmiştir. Mezgit balıklarında yapılan metal analizlerinde, araştırma süresince bakır, demir, kurşun, kadmiyum, çinko değerlerinin sırasıyla 0.021-0.938 ug/1, 0.381-3.010 ug/1, 0.014-0.291 ug/1, 0.010-0.117 ug/1 ve 0.326-5.756 ug/1 yaş ağırlık arasında değiştiği saptanmıştır. Kurşun ve kadmiyum değerlerindeki zamansal ve alansal değişim önemli bulunmazken, bakır ve demir değerlerinin alansal değişimi, çinko değerlerinin ise zamansal ve alansal değişimi önemli bulunmuştur. Değirmendere ve Karadere'nin önemli miktarda kirleticiyi denize taşıdığı ve özellikle Değirmendere'nin evsel atıklardan yoğun şekilde etkilendiği belirlenmiştir.