Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde idari ve yargı aşamasının karşılaştırılması ve verginin tarafları açısından değerlendirilmesi

Abstract

Vergi, devletin kamu harcamalarının finansmanını sağlamak amacıyla toplumu meydana getiren fert ve kurumlardan, ödeme güçleri ölçüsünde, karşılıksız ve zora dayalı olarak aldığı ekonomik değerlerdir. Günümüz kamu finansman araçları arasında en sağlam kaynağı vergiler oluşturmaktadır. Ekonomik yaşamda meydana gelen gelişmelerden etkilenebilen, dinamik bir yapıya sahip olan verginin önemi, kamu ekonomisinin sınırlarının artmasıyla birlikte daha da artmıştır. Vergi ilişkisinde iki taraf bulunmaktadır. Bunlardan birisi vergi borçlusu durumunda olan mükellef, diğeri ise alacaklı konumunda olan devlettir. Devlet, en az masrafla maksimum vergiyi tahsil etmek isterken, mükellef de ödeyeceği vergiyi minimum seviyeye indirmek suretiyle kullanacağı geliri arttırmak ister. Bu ve benzeri durumlar, mükellef ile idare arasında vergi uyuşmazlıklarının yaşanmasına neden olur. Uyuşmazlık, iki taraf arasında karşılıklı olarak ortaya çıkan anlaşamama durumunu ifade eder. Vergi uyuşmazlığı ise, vergi mükellefi ile vergi idaresi arasında, vergi uygulamalarından kaynaklanan hukuki anlaşmazlığı ifade etmektedir. Bu çalışmanın amacı; vergi uygulamalarından kaynaklanan vergi uyuşmazlıklarını ortaya koymak, bu uyuşmazlıkların idari aşama ve yargı aşamasındaki çözüm yollarını belirtmek ve mükellefin herhangi bir vergi uyuşmazlığı ile karşılaştığında, bu uyuşmazlığı hangi yol ile çözüme kavuşturmak istediğinde daha avantajlı duruma geçeceğini belirlemektir. Bu doğrultuda ilk olarak; vergi uyuşmazlıkları ve bu uyuşmazlığa neden olan etkenler incelenmiş, daha sonra ise vergi uyuşmazlıklarının idari aşama ve yargı aşamasındaki çözüm yolları belirtilmiştir. Daha sonra bu çözüm yollarının mükellef ve idare açısından avantaj ve dezavantajlarına yer verilmiştir. Son bölümde ise, mükellefin herhangi bir vergi uyuşmazlığı ile karşılaştığında, uyuşmazlığın çözümü için idari yol ile yargı yolu çözümlerinden hangisini seçmesi halinde daha avantajlı duruma geçeceği belirlenmeye çalışılmıştır

Tax, is an economical value which the goverment takes mandatory without an expectation in return from the individuals and institutions which form the society regarding their incomes in order to maintain the financial expenses ot the public services. The taxes constitut the most significant and credible sources among today's public financial means. The significance of tax which can be affected by the economical changes and which has a dynamic scructure has risen with a parallel to the development in the boundaries of public economy. There are two parties in a tax relationship. One of them is the tax payer or and the other is the reciever, the goverment wants to get the highest possible tax lowest expense, the tax payer intends to raise tax payer income by paying the possible lowest amount. This kind of examples cause disagrement between the tax payers and the goverment administration. Dispute, means there is disagrement between the two parties. Where as, tax dispute means there is judical disagrement between the tax payer and tax administration which is caused by tax procedures. The aim of this study is to reveal the tax disputes caused by tax procedures, to state the solutions of these procedures during the administrative and judicials phases and to determine which action is better to take on be half of the tax payer while trying to resolue the tax dispute. In the course of this process tax disputes and the reasons behind these disputes have been analyzed. Accordingly, the solutions for these disputes during the administrative and judicials processes have been stated. Besides, the advantages and disaduantages for both the tax payer and the tax administration have been introduced. İn the final sections, it has been intented to define which way is more advantages fort he tax payer in the corse of a tax dispute; the judicial solutions or hte administrative solutions.