Türkiye'de kamu harcamaları enflasyon ilişkisinin analizi (1990-2012)

Abstract

Toplumda, bir arada yaşama arzusunda olan insanların birtakım ihtiyaçları ortaya çıkmış ve zamanla toplumun gelişmesi bu ihtiyaçları önemli boyutlara ulaştırmıştır. İhtiyaçların yerine getirilebilmesi açısından gerekli mal ve hizmetlerin sağlanması da önemli miktarda harcama yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu ihtiyaç doğrultusunda devletin yapmış olduğu harcamalar da zaman içinde artmıştır. Artan kamu harcamaları, yeteri kadar kamu geliriyle karşılanamadığında ise bütçe açıkları ve borç stoku artmakta ve faiz oranları üzerinde yukarı yönlü bir baskı oluşturmaktadır. Artan faiz oranları ise hem üretim maliyetlerini olumsuz yönde etkilemekte, hem de maliyet enflasyonuna yol açabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisindeki kamu harcamaları ile enflasyon arasındaki ilişkinin analiz edilmesidir. Söz konusu ilişkinin belirlenmesinde 1990-2012 dönemine ait yıllık veriler, zaman serisi analizi yöntemine tabi tutulmuştur. Çalışmanın orijinalliği; kamu harcamaları ile enflasyon arasındaki güncel verilerin kullanılmasıdır. Çalışmada kullanılan modellerde; tek değişkenli ve çok değişkenli zaman serisi analizleri kullanılmıştır. Tek değişkenli analizlerde; toplam kamu harcamaları ve transfer harcamaları enflasyon oranı üzerinde pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç vermiştir. Çok değişkenli analizde ise; cari, yatırım ve transfer harcamaları değişkenleri enflasyon oranı üzerinde pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir sonuca ulaşılmıştır.

In society, as a consequence of humans? will to live together, a number of needs emerged and the development of the society has enhanced these needs to a great extent. Answering these needs by supplying goods and services resulted in a great amount of unavoidable expenditure. Thus, in parallel to the needs, the state expenditure has increased over time. Increasing expenditure, when cannot be financed with enough state income, increases budget deficit and debt stock, and adds pressure for higher interest rates. Following, increasing interest rates negatively affect production costs and may cause cost-push inflation. The aim of this study is to analyse the relationship between state expenditure and inflation. In determining this relationship the annual data of the years 1990-2012 is subjected to time series analysis. The study differentiates from other literature in terms of its current. It uses current data set between 1990-2012. This thesis includes two different model; univariate regresion analysis and multivariate regression analysis. Consequently, the empirical results in univariate regression analysis indicate inflation rates are positively and significantly correlated with total state expenditure and state transfer expenditures in Turkey. The empirical results in multivariate regression analysis indicate inflation rates are positively and significantly correlated with recurring and transfer expenditures in Turkey. However, they are positively and insignificantly correlated with investment expenditures.