Maneb ve karbaril aktif maddelerini içeren pestisitlerin gökkuşağı alabalıkları (Oncorhynchus mykiss) üzerine olan histopatolojik etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Karadeniz Bölgesi'nde tarımsal zararlılarla mücadelede yaygın olarak kullanılan, maneb ve karbaril aktif maddesi içeren pestisitlerin, gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) yavrularına olan toksik ve histopatolojik etkileri araştırılmıştır.Toksikolojik testlerde maneb konsantrasyonu 0,10-2,00 mg/l, karbaril konsantrasyonu 0,20-3,90 mg/l arasında değişen test çözeltileri kullanılmıştır. Manebin testlerde kullanılan gökkuşağı alabalıklarının (3,27±0,9 g) 24, 48, 72 ve 96 saat sonunda % 50'sini (LC50) öldürdüğü konsantrasyonlar sırasıyla 1,19±0,12, 1,04±0,11, 0,92±0,12 ve 0,81±0,14 mg/l olarak belirlenmiştir. Ortalama ağırlıkları 4,32±1,1 g olan gökkuşağı alabalıklarının kullanıldığı testlerde karbarilin, balıkların 24, 48, 72 ve 96 saat sonunda % 50'sini (LC50) öldürdüğü konsantrasyonlar ise 2,52±0,71, 2,16±0,63, 1,71±0,46 ve 1,39±0,15 mg/l olarak tespit edilmiştir. Maneb konsantrasyonu ? 1,30 mg/l ve karbaril konsantrasyonu ? 2,60 mg/l olan test çözeltilerinde tutulan gökkuşağı alabalıklarının 6 saatlik süre sonunda ölmeye başladıkları belirlenmiştir.Maneb ve karbarilin histopatolojik olarak gökkuşağı alabalıklarının solungaç lamellerinde ödem oluşumuna, lamellerden epitelyumların ayrılmasına, lamellerin birleşmesine, epitel hücrelerinin şişmesine ve epitel hücre nekrozlarına neden olduğu belirlenmiştir. Solungaçlarda ayrıca, yaygın şekilde anormal hücre artışı gözlenmiştir. Balıkların karaciğer, dalak ve böbrek dokularında sıvı birikimi, dalak ve böbrekteki melanomakrofaj merkezlerinde artış ve bu organların bazı kısımlarında nekrotik odaklar tespit edilmiştir. Bu belirtilerin hiçbiri kontrol grubu balıkların dokularında görülmemiştir.