Taşkın ötelenmesinde kullanılan bazı hidrolojik ve hidrolik yöntemlerinin performanslarının karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada, ülkemizdeki 8 ayrı havzada yer alan 18 adet akım gözlem istasyonunun (AGİ) saatlik debi verileri kullanılarak taşkın ötelenme çalışması yapılmıştır. İlk olarak taşkın tarihleri tespit edilerek her bir AGİ'dan saatlik hidrograf değerleri elde edilmiş, bu veriler kullanılarak, hidrolojik yöntemlerden Muskingum ve SCS, hidrolik yöntemlerden Kinematik, Muskingum-Cunge ve Dinamik yöntemler kullanılarak ötelenme hesapları yapılmış ve elde edilen sonuçlar ölçülmüş değerlerle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma yapılırken Ortalama Mutlak Hata (OMH), Hataların Ortalama Karekökü (HOK) ve Belirlilik Katsayısı (R2) değerleri hesaplanmış, yöntemlerin performansları irdelenerek hangi yöntemin daha iyi sonuç verdiği değerlendirilmiş; ayrıca bu performansların Manning sürtünme katsayısı ve akarsu taban eğimine göre değişimleri de incelenmiştir. Sonuçta Muskingum Yönteminin genelde en iyi sonuç verdiği, sürtünme katsayısı arttıkça OMH ve HOK değerlerinin önemli derecede değişmediği, R2 katsayının azaldığı sonuç olarak yöntemlerin performanslarının azaldığı, eğime bağlı irdelemede ise eğim arttıkça OMH'nin ve HOK'un önemli ölçüde değişmediği, R2 değerinin ise azaldığı tespit edilmiştir.