Ceza Muhakemesi Hukukunda uzlaşma müessesesi ve uzlaştırma süreci

Abstract

Cezalandırma yetkisi genel olarak modern devlete aittir. Geleneksel yöntem olan cezalandırıcı adalet sisteminde ortaya çıkan uyumsuzluk devlet eliyle giderilmektedir. Zamanla bu sistem gelişmelere ve ihtiyaçlara tam olarak cevap verememeye başlamıştır. Bundan dolayı alternatif sistemler uygulanmaya başlanmıştır. Bunlardan biri de onarıcı adalet sistemidir. Onarıcı adalet sistemi kapsam olarak mağdurların tatmin edilmesi ve zararlarının karşılanması fikrini içermektedir. Uzlaşma müessesesi de onarıcı adalet düşüncesi içerisinde gelişmiş ve zamanla ön plana çıkmıştır. Ülkemizde de 2005 yılından itibaren bazı suçlar için bu sistem uygulanmaya başlanmıştır. Uzlaştırma kavramı bir süreci ifade etmektedir. Bu süreci yürüten en önemli kişiler de Cumhuriyet Savcısı ve uzlaştırmacıdır. Cumhuriyet Savcısı denetleyen konumunda bulunduğundan bu süreci uygulama sırasında karşımıza en çok çıkan süje uzlaştırmacı olmaktadır. Uzlaştırmacı uzlaşmayı sağlamak adına fail ile mağdur arasındaki üçüncü kişi olarak sürece katılmakta ve süreci yönetmektedir. Uzlaştırmacı bu görevini otoriteden aldığı yetkiyle yerine getirir. Bu çalışma uzlaştırma kapsamında yapılan kapsamlı değişiklikleri açıklamak amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde kısaca "adalet" kavramına ve adalet sistemlerine yer verilmiştir. İkinci bölümde "uzlaşma" ve "uzlaştırma" kavramlarına giriş yapılmış, uzlaştırmanın hukuki niteliğinden bahsedilmiş, çeşitli hukuki müesseseler ile olan ilişkisi açıklanmıştır. Üçüncü bölümde uzlaştırmanın koşullarına değinilmiş, uzlaştırmanın ilkeleri açıklanmıştır. Dördüncü bölümde uzlaşma sürecinden bahsedilmiştir. Beşinci bölümde uzlaştırma müzakerelerine ve edim kavramına değinilmiştir. Son olarak altıncı bölümde karşılaştırmalı hukukta uzlaştırmaya ve uzlaştırma ile ilgili yapılan düzenlemelere yer verilmiştir. Çalışma içerisinde doktrindeki tartışmalara da yer verilmiş ve değerlendirmeler yapılmıştır. Uzlaştırma müessesesinin etkinliğinin artırılması amacıyla yapılması gerekenlere değinilmiştir.

As a rule, the authority of punishment belongs to the modern state. The inconsistency in the punitive justice system, the traditional method, is eliminated by the state. Over time, this system has been unable to fully respond to developments and needs. Therefore, alternative systems have been introduced. One of them is the restorative justice system. The restorative justice system includes the idea of satisfying the victims and covering their losses. The institution of mediation has developed in the idea of restorative justice and has come to the fore in time. In Turkey, since 2004, this system has been implemented for some crimes. The concept of mediation refers to a process. The most important persons who conduct this process are the public prosecutor and the mediator. Since the Public Prosecutor is in the position of supervisor, the most common subject to this process is the mediator. In order to ensure mediaiton, third parties between the offender and the victim participate in the process and manage the process. The mediator fulfills this duty by the authority he receives from the authority. This study was carried out to explain the comprehensive changes made within the scope of mediation. In the first part of the study, the concept of justice and justice systems are given. In the second part, the concepts of mediation, were introduced and the legal nature of the settlement was mentioned and the relationship between the various legal institutions was explained. In the third chapter, the conditions of mediation are mentioned and the principles of mediation are explained. In the fourth chapter, the mediation process is mentioned. In the fifth chapter, negotiations and concept of act are discussed. Finally, the sixth chapter covers the mediation and mediation arrangements in comparative law. Discussions were also made in the doctrine and evaluations were made. The actions to be taken in order to increase the efficiency of the mediation institution are indicated.