Çevre sorunlarının tarihsel ve fikri arka planının dönüşümü

Abstract

Çevre, insanların ortak varlığını oluşturan hava, su toprak gibi değerlerin, bitkiler ve hayvanlarla ortak paylaşıldığı bir ortamdır. Bu bağlamda çevre, içinde birçok canlı ve cansız varlığı barındırmaktadır. Ancak çevre üzerinde en fazla etkisi olan varlık insan olmuştur. İnsan çevre ilişkisi çağlar itibariyle farklı şekillerde gerçekleşmiş ve insan bilerek ya da bilmeyerek çevresine zarar veren bir konumda olmuştur. Bu çalışma, çevresiyle sürekli etkileşim halinde olan insanın çevre ile ilişkilerini çağlar itibariyle ele alarak çevre sorunlarının arkasında yatan görüşleri ve gelişmeleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışmada ilk olarak antikçağ'dan orta çağa kadar etkili olan organik doğa görüşü ele alınmış ve bu doğrultuda insanın doğaya yönelik bakış açısı incelenmiştir. Daha sonra insan aklının ön plana çıkması ve bilimin ilerlemesi gibi gelişmeler sonucu doğayı basit bir madde gibi gören mekanik doğa görüşü çerçevesinde aydınlanma çağı ele alınmıştır. Devamında günümüz çevre sorunlarının en önemli nedenleri arasında gösterilen sanayileşme döneminde insan çevre ilişkileri ortaya konmuş ve sanayileşmenin ortaya çıkardığı gelişmelere karşı olan ekoloji hareketlerine yer verilmiştir. Son olarak günümüzdeki postmodern tüketim kültürünün çevre üzerindeki etkileri incelenmiş ve bu kültüre alternatif olacak çevreci yaşam şekillerine değinilmiştir.

Environment is a mutually shared setting consisted of elements like air, water and soil which constitute peoples' symbiosis with plants and animals. In this context, environment harbours a number of living and non-living beings. Yet, human is the most effective creature on the environment. The relationship between human and environment was shaped in a different way down the ages and human was in a position in which he/she damages the environment intentionally or unintentionally. This study aims to reveal the ideas and the developments behind the environmental problems by handling the environmental relations of human who is constantly interactive with the environment through the ages. In this study firstly, the idea of organic nature that has always been highly effective from archaic age to the middle age is studied and the human's attitude towards the nature has been examined accordingly. After that, with the results of developments like human reason coming into prominence and the advancements in science, age of enlightenment is handled within the scope of mechanical nature opinion which sees the nature as a simple matter. Afterwards, human-nature relationship, one of the most important environmental reasons in the industrial age, has been revealed and ecology movements which are against the developments of industrialization have been signified. As a conclusion, current postmodern consumption culture' effects on the nature have been examined and ecologist life styles have been mentioned as an alternative according to this culture.