Türkiye'de idarenin yargısal denetiminin etkinliği

Abstract

İdarenin denetlenmesine yönelik kuşkusuz çeşitli yollar vardır. İdarenin denetlenmesinde farklı mekanizmalar işletilebilmekle birlikte, bu çalışmada idarenin yargısal denetimi konu edinilmiş, yargısal denetim de etkinlik kavramı üzerinde durularak, kavram açıklanmaya çalışılmıştır.Çalışmanın konusunu oluşturan idarenin yargısal denetimi; idari makamların her türlü eylem ve işlemlerinin denetiminin yargısal makam olan mahkemeler tarafından yapılmasıdır. Günümüzde idarenin sosyal hayat içinde çok fazla yer alamsı, iletişim olanaklarının hızla artması ile birlikte şeffaf yönetim ve yönetişim kavramlarının hayatımıza girmesi, bireylerin kendileri ya da çevreleri hakkında yönetim tarafından alınacak kararlar ile yapılacak eylem ve işlemlerin karar alama sürecine daha fazla katılma isteğinde bulunmaları, eleştirel bir kültürün toplumsal yaşama hâkim olmaya başlaması gibi bir çok nedenle idari makamların aldıkları kararlar yönetilenler tarafından daha fazla sorgulanır hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak da yönetilenler tarafından haklarını ihlal ettiği düşünülen idari karar ya da eylem ve işlemler objektif ve tarafsız denetim yaptığına inanılan yargısal makamlar önüne taşınmaktadır. Yönetilenlerin bu denetim mekanizmasına başvurmalarında sistemin tarafsız ve objektif bir denetim niteliği taşıması önem arz etmektedir.Bu çalışmada idarenin yargısal denetimi konu edinilerek, tarihsel süreç içerisindeki seyri, kurumsal gelişmeler ve günümüz hukuk sistemindeki yerine değinildikten sonra idarenin yargısal denetiminin etkinliğini azaltan unsurlar üzerinde durulmaya çalışıldı.Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümünde, kavramsal boyut ele alındıktan sonra, ikinci bölümde, hukuk sistemimizde hukuk devleti kavramı ve bu kavramın doğal sonucu olarak kabul edilen idarenin yargısal denetiminin Osmanlı hukuk sisteminde doğuşundan günümüze tarihsel süreç işlenmeye çalışıldı. Üçüncü bölümde ise idarenin yargısal denetiminin etkinliği kavramı üzerinde durulmaktadır. Sonuç bölümünde ise; günümüzde uygulamada olan mevcut idari yargı sisteminin aksayan ve eleştirilen yönlerine değinilerek, çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

There are various controlling ways of public administration. Although different mechanisms can be used to control public administration, it has been explained the effectiveness of judical control and focused on judicial control of public administration in this thesis.The concept of judicial review of public administration means the controlling of of all kinds of acts and proceedings of administrative authorities by administrative courts. Decisions of administrative authorities are gaining importance more and more in social life and the concepts of transparent administration and governance are becoming dominant values in public sphere by communication revolution. Individuals are willing to participate in decision-making process related to them and their environment. In short a critical culture is deepening in our social life. As a result, in order to control objectively and impartially taking of administrative decisions or acts and proceedings thought to be violating the rights of the individuals to the administrative courts is becoming the norm. In this process it is very important the impartiality and objectivity of the system especially in terms of individuals esappealing to judicial outhorities.In this study judicial control of public administration, its progress in historical process, institutional developments and its place in current legal system, the factors reducing the effectiveness of judicial control of public administration are explained in turn.The study consists of three chapters. The first one includes conceptual analysis. The second one presents the the concept of rule of law in terms of our legal system and the historical process of judicial control of public administration which is important part of rule of law. In the presentation the history of this concept is discussed from Ottoman Empire to the Turkish Republic. The third one focuses on the concept of effectiveness of judicial control of public administration. The last one mentiones ineffective aspects of existing administrative jurisdiction system and also includes solutions