Beton ve asfalt yolların dayanım, dayanıklılık (durabilite)ve maliyet değişimlerinin karşılaştırılması: Trabzon örneği

Abstract

Bu çalışmada Trabzon ilindeki beton yolların asfalt yollara göre dayanım, dayanıklılık ve maliyet açısından karşılaştırılmıştır. Trabzon'da 20-25 yıldır hizmet veren beton yollar bulunmakta iken, asfalt yollar 3 yıl dahi aynı durumunu koruyamamaktadır. Bu durum işletme giderleri açısından ek yük getirmektedir. Örnek olarak Tonya Merkez Kaleönü Mahallesi-Çayıriçi-Kalınçam-Erikbeli-Kadırga Yaylası boyunca uzanan 36,2 km'lik yol hattı seçilmiştir. Bu hat birbiri ardınca uzanan aynı arazi, iklim koşulları ve trafik yükü altındaki beton ve asfalt yollardan oluşmaktadır. Yol boyunca kaplamalardan karot numuneleri alınmış, labaratuvar ortamında deneyler uygulanmıştır. Beton numunelerinin deney sonuçları şartname limitlerini karşılamakta iken, asfalt numuneleri karşılayamamıştır. Ayrıca Trabzon'da yapılan beton ve asfalt kaplamalı yolların yıllara göre maliyet değişimleri incelenmiştir. Bunun için Trabzon Büyükşehir Belediyesi plentinde üretilen beton ve asfaltın birim fiyatı ile Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM)'nün birim fiyatlarından yararlanılmıştır. Betonun birim fiyatı doğrusal, asfalt (BSK) birim fiyatı ise eksponansiyel artışlar göstermiştir. 2014-2018 yıllarını kapsayan dönemde belediye tarafından yapılan ve yaptırılan imalatların içinde asfaltın ortalama birim maliyetinin, betona göre %13,4 daha fazla olduğu görülmüştür. Trabzonda uygulanan asfalt ve beton yol tasarımlarına göre 1 km yol için, belediye plenti birim fiyatları ile asfalt yolun beton yola göre ilk yapım maliyeti %37,65, 20 yıllık maliyetleri ise %160 oranında daha fazla olduğu ortaya konulmuştur.