İnsani yardım tedarik zinciri performansının değerlendirilmesine yönelik bir yöntem önerisi: Dengeli puan kartı-DEMATEL yaklaşımı

Abstract

Son yıllarda artan doğal ve insan kaynaklı afetlerin sayısı özellikle savaşların artması, insani yardım sektörünün rolünü ve afet durumunda tedarik zinciri ve lojistiğin önemini arttırmaktadır. Etkili bir insani yardım tedarik zinciri ve afet müdahalesinin şeffaflığını ve hesap verebilirliğini arttırmak için insani yardım tedarik zinciri performansının ölçülmesi gerekmektedir. Buradan hareketle, insani yardım tedarik zincirinin performans ölçümü önemli bir konu haline gelmektedir. İlgili literatür incelendiğinde insani yardım tedarik zincirinin performans ölçümü konusunda yapılmış az sayıda çalışma olduğu belirlenmiş ve savaş afeti ile ilgili yapılmış bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmanın amacı ise, savaş afeti durumunda insani yardım tedarik zinciri için bir performans ölçüm çerçevesinin geliştirilmesi olarak belirlenmiştir. Bu amaçla, ilk olarak literatür araştırması yapılmış ve insani yardım tedarik zincirinin performansını etkileyen göstergeler belirlenmiştir. Daha sonra, belirlenmiş göstergeler Dengeli Puan Kartı yönteminin dört boyutuna göre sınıflandırılmıştır. Ardından DEMATEL yöntemi kullanılarak Dengeli Puan Kartı modelinin boyutları ve performans göstergelerinin ağırlık değerleri tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre DEMATEL yöntemi ile hesaplanan ağırlıkları sonucunda, insani yardım tedarik zincirinin performans boyutlarının sırasıyla müşteri, öğrenme ve yenilik, finansal ve iç iş süreci boyutlarının olduğu belirlenmiştir. Performans göstergesi olarak ise en yüksek etkiye sahip göstergelerin hizmet kalitesi, faydalanan kişi sayısı ve insani yardım kuruluşunun imajı ve en düşük etkiye sahip olan göstergelerin ise karışım esnekliği, lojistik öğrenme düzeyi ve yardım tedariklerinin mali değeri olduğu ortaya çıkmıştır.

In recent years, the increasing of natural and man-made disasters particularly the increase of wars has increased the attention towards the humanitarian organizations and the role of supply chain and logistics for the humanitarian sector. For an effective humanitarian supply chain, humanitarian supply chain performance needs to be measured in order to increase the transparency and accountability of disaster response. Accordingly, this growing attention featured the importance of measuring humanitarian supply chain performance. Hence, regarding to the related literature examined, it has been determined that there are few studies on the performance measurement of the humanitarian supply chain and no study on war disaster has been found. The aim of this study is to develop a performance measurement framework for the humanitarian supply chain in case of war disaster. The related literature review indicated that a few research number studied the performance measurement of the humanitarian supply chain specifically has found that there is no research studied the humanitarian supply chain performance measurement in the context of war. For this purpose, firstly, performance indicators for the humanitarian supply chain determined based on the literature review work. Afterward, the identified performance indicators were classified according to the Balanced Scorecard four dimensions. Then using the DEMATEL method prioritize the weights of the BSC dimensions and performance indicators. Findings reveal that in the context of war, the customer dimension is the most significant dimension to be take in consideration respectively followed by learning and innovation, financial and internal business dimensions. Service quality, number of beneficiaries and humanitarian organization reputation are the most significant indicators for humanitarian supply chain performance measurement.