Likidite azlık priminin likidite ayarlı finansal varlık fiyatlandırma modeli üzerinden araştırılması

Abstract

Likidite, minimum değer kaybı ile hızlı bir şekilde işlem yapılabilmesi anlamına gelen ve varlık fiyatlaması üzerindeki rolü giderek artan bir kavramdır. Yatırımcı karar ve davranışlarını etkileyen en önemli unsurlardan birisi sayılan likiditenin sağlanması görevi, borsalar tarafından yerine getirilmektedir. Yatırımcılar, borsalar aracılığı ile likiditesi yüksek olan araçlarla işlem yapmak ve likidite riskinden kaçınmak istemektedir. Varlık likiditesi için temel teşkil eden hususların vuku bulmaması halinde ortaya çıkan likidite riski durumunda, yatırımcılar ellerinde bulundurdukları riskli varlıklar için likidite azlık primi olarak adlandırılan ilave bir getiri talep etmektedir. Bu doğrultuda, literatürde yatırımcı tercihleri ve davranışlarını etkileyen likidite azlık priminin varlık fiyatları üzerindeki etkisini inceleyen çok sayıda çalışma mevcuttur. Yapılan çalışmalarda kullanılan en temel model Finansal Varlık Fiyatlandırma Modeli (FVFM)' dir. Ancak, likidite riski FVFM açısından sistematik risk kapsamında yer almaktadır ve ayrı bir şekilde dikkate alınmamaktadır. Acharya ve Pedersen (2005) ise, FVFM'den farklı olarak, Likidite Ayarlı Finansal Varlık Fiyatlandırma Modeli (LFVFM)'ni geliştirmiş ve likidite riskinin varlık fiyatlandırma üzerindeki etkisinin ayrı bir şekilde hesaplanmasının önünü açmıştır. LVFM'nin ortaya çıkışını takiben, literatürde yapılmış olan çok sayıdaki çalışma da bu modelin geçerliliğini doğrulayıcı nitelikte olmuştur. Bu çalışmanın amacı, likidite azlık priminin mevcudiyetinin Borsa İstanbul (BIST) Pay Piyasası'nda araştırılmasıdır. Bu amaç kapsamında, likidite azlık primi, Ocak 2002-Eylül 2018 dönem aralığında, Lesmond vd. (1999) tarafından geliştirilen sıfır getirili ölçüt ve Amihud (2002) tarafından ortaya konulan ILLIQ ölçütü aracılığıyla, Acharya ve Pedersen (2005) LFVFM üzerinden regresyon analizi ile test edilmiştir. Likidite azlık göstergelerine göre oluşturulan 20 adet portföyden elde edilen analiz sonuçları BIST Pay Piyasası'nda ilgili dönem aralığında likidite azlık priminin beklenen getiri oranı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığını ortaya koymuştur. Diğer bir ifadeyle, elde edilen bulgular, yatırımcı kararları ile likidite azlık primi arasında bir ilişki olmadığı yönündedir.

Liquidity is a concept which means to trade quickly with minimum value loss and its role in asset pricing is getting more important. The function of providing liquidity, which is considered to be one of the most important factors that affect investor decisions and behaviour, is assured by stock exchanges. Investors want to trade financial assets with high liquidity and avoid liquidity risk through stock exchanges. In case of liquidity risk which arises when basic requirements for asset liquidity do not occure, investors demand an excess return, named as illiquidity premium, for their risky assets. Accordingly, there are many studies in literature examining the effect of the illiquidity premium, which affects investor preferences and behavior, on asset prices. The most basic model used in mentioned studies is Capital Asset Pricing Model (CAPM). However, liquidity risk is within the scope of the systematic risk in terms of the CAPM and is not taken into consideration separately. Differently from the CAPM, Acharya and Pedersen (2005) developed the Liquidity Adjusted Capital Asset Pricing Model (LCAPM) and enabled the calculation of the effect of liquidity risk on asset pricing separately. Following the emergence of LFVFM, a large number of studies in literature have confirmed the validity of this model. The aim of this study is to investigate the existence of illiquidity premium in the Borsa İstanbul (BIST) Stock Market. Within the scope of this objective, the illiquidity premium is investigated using zero return measure developed by Lesmond et al. (1999) and ILLIQ criterion introduced by Amihud (2002) with regression analysis over LCAPM fort the period of January 2002-September 2018. The results of the analysis obtained from 20 portfolios based on illiquidity indicators revealed that the illiquidity risk premium did not have a significant effect on the expected rate of return in BIST Stock Market in the related time period. In other words, the findings show that there is no relationship between investor decisions and illiquidity premium.