İhracattan doğan KDV iade sürecinin başarısını etkileyen faktörler: Yeminli Mali Müşavirler üzerine bir araştırma

Abstract

Yeminli Mali Müşavirlik mesleği, farklı uzmanlık alanlarını içinde barındıran yapısıyla her geçen gün önemini arttırmaktadır. Bu uzmanlık alanlarından bir tanesini oluşturan KDV iadeleri yoğun mesai, güçlü mevzuat bilgisi ve mesleki deneyim gerektiren bir yapıya sahiptir. Bu yapısıyla KDV iadeleri aynı zamanda bir süreci ifade etmektedir. Sürecin etkinliğinin arttırılması KDV iadelerinin de hızlı bir şekilde sonuçlanmasına neden olabilmektedir. Ülkemizin kalkınmasında önemli bir husus olan ihracat işlemleri, KDV ile ilgisi bakımından Yeminli Mali Müşavirlerin uzmanlık alanlarından bir tanesini oluşturmaktadır. Zira 3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesine göre, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler KDV' den istisna tutulmuştur. Yani ihracatçılar, Kanunun 11/1-a maddesine göre, yurt dışına gerçekleştirdikleri ihracatlar dolayısıyla yüklendiği ve indirim yoluyla gideremediği Katma Değer Vergisi' ni iade olarak alabilmektedir. Buradaki KDV iade süreci Yeminli Mali Müşavirler tarafından yürütülmektedir. Bu kapsamda araştırmanın konusu, ihracattan doğan KDV iade sürecinin başarısını etkileyen faktörlerin tespiti ve Yeminli Mali Müşavirlerin bu süreçte karşılaştıkları sorunların belirlenmesine yöneliktir. Bu amaç doğrultusunda yapılan araştırmada, Yeminli Mali Müşavirlik faaliyeti gösteren 136 şirket üzerinde anket yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre ihracattan doğan KDV iade sürecinin başarısını etkileyen; "Otomasyon Faktörü", "Vergi Dairelerinin Etkinliği Faktörü", "Zaman Faktörü", "Güvenilirlik Faktörü", "Risk Faktörü", "Dikkat ve Özen Faktörü", "KDV İade Servisi Çalışanlarının Yetkinliği Faktörü" olmak üzere toplam yedi faktör olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda ayrıca, ihracattan doğan KDV iade sürecini etkileyen faktörlere katılımcıların sahip olduğu çeşitli özellikler açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların bulunduğu belirlenmiştir.

The profession of chartered accountancy is gaining more and more importance with its various fields of specialization. The field of VAT refunds, which is one of those areas of specialization, requires a good command of knowledge regarding its regulations and a high level of professional experience. Moreover, VAT returns is a process. Improving the efficiency of the process would lead to faster finalizations in VAT refunds. Export processes, which play a significant role in the economic development of our country, constitute a field of specialization in chartered accountancy regarding its relation to VAT. According to the 11/1-a article of the VAT Law No.3065, export deliveries and all services related to these deliveries are exempt from VAT. In other words, exporters can receive VAT refunds for the VAT payments that they already make when they export but unable to recover through deductions. The process of VAT refund in this framework is carried out by the chartered accountant. This research focuses on the factors that have impacts on VAT refund processes related to exports, and the difficulties faced by the chartered accountants in this process. In this study, a poll is conducted with 136 firms operating in the field of chartered accountancy. According to the results of this survey, seven factors which have effects on the success of VAT refund processes. The poll found seven factors that have effects on the success of VAT refunds processes. They are: "Automation", "Efficiency of Tax Offices", "Time", "Reliability", "Risk", "Attention and Care", and "Proficiency of the Employees of the VAT Refunds Departments". Also, the study indicates that there are statistically remarkable differences among the weighted importance of the factors which have effects on the success of VAT refund processes related to exports, depending on the peculiarities of the firms participating in this survey.