Kamu şeker fabrikalarında etkinlik ölçümü: VZA - Malmquist TFV uygulaması

Abstract

Küreselleşme olgusuyla beraber iktisadi sistemin her alanında yaşanan yoğun rekabet özel sektör ve kamu sektöründeki işletmelerde sahip olunan kıt kaynakların verimli ve etkin bir şekilde kullanılmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu kurumları, performans yönetimi oluşturmak ve yaptıkları faaliyetlerin etkinliğini ölçme ve değerlendirme ile yükümlü tutulmaktadır.Bu çalışmada, Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi (TŞFAŞ)' ne ait 25 kamu şeker fabrikasında 2009 yılı için Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi ile göreli etkinlik ölçümü yapılmıştır. Ayrıca söz konusu fabrikaların etkinliğinin zaman içindeki değişimini görebilmek amacıyla 2002-2009 dönemi için Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi (MTFVE) kullanılarak fabrikaların toplam faktör verimliliği değişimi incelenmiştir.Girdiye yönelik VZA modellerinin kullanıldığı uygulama sonucunda ölçeğe göre sabit getiri varsayımı altında 12 fabrika etkin çıkarken, ölçeğe göre değişken getiri varsayımı altında 16 fabrika etkin çıkmıştır. MTFVE uygulaması sonucundaysa şeker fabrikalarında 2002-2009 döneminde %0,6 oranında toplam faktör verimliliği artışı görülmüş ve bu artışın teknolojik gelişim ve etkinlik artışından (sırasıyla %0,5 ve %0,1) kaynaklandığı tespit edilmiştir

High competition that is experienced in every field of economic system together with globalization fact requires productive and efficient use of scarce resources owned by public sector and private sector companies. In this context, public sector companies are obliged to form performance management, measure and evaluate the efficiency of their activities by means of Public Financial Management and Control Law No: 5018.In this study, relative efficiency measurement is done for 25 sugar refineries that are owned by Turkish Sugar Refineries Corporation by using Data Envelopment Analysis (DEA). Furthermore, in order to see the changes in efficiency of the refineries within time for the period of 2002-2009, changes in total factor productivity of refineries are examined by using Malmquist Total Factor Productivity Index (MTFPI).According to the results of input-orientated DEA models, 12 refineries are efficient under the assumption of constant returns to scale while 16 of them are efficient under assumption of variable returns to scale. As the results of MTFPI application, 0.6% growth in total factor productivity is observed and found that this growth is sourced from the technical progress and efficiency increase (respectively by 0.5% and 0.1%).