Motivasyon üzerinde ulusal kültür etkisi ve bir çalışma

Abstract

Farklı kültürel arka alanların motivasyonel güdülerin nispi önemi üzerinde farklı etkilere sahip olduğu düşüncesinden hareket eden, bu çalışmada amaç; Maslow (1943)'un ihtiyaçlar hiyerarşisi ile Türk işgörenlerin kültürel yapıları arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Çalışmanın ilk iki bölümünde bahsedilen ilişki yapısıyla ilgili teorik altyapının oluşturulmasına çalışılmıştır. Kültür kavramının ele alındığı ilk bölümde, yönetsel teorilerin evrensellik iddiası, kültürel ve kültürlerarası psikoloji temelinde tartışmaya açılmıştır. Bu bölümde ağırlıklı olarak Hofstede (1980)'in kültür yaklaşımı üzerinde durularak, kültür boyutları açıklanmıştır. Motivasyon teorilerini yönetsel perspektifte inceleyen ikinci bölüm geçerli motivasyon kuramları hakkında genel bir perspektif kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu bölümde, ağırlıklı olarak, Maslow (1943)'un ihtiyaçlar hiyerarşisine yer verilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise, olgusal bir araştırmaya yer verilmiştir. Bu bağlamda, araştırmada iki değişken seti kullanılmıştır. Maslow (1943)'un ihtiyaçlar hiyerarşisi aşamaları araştırmanın bağımlı değişken setini oluşturmaktadır. Bu ihtiyaçlar, Porter (1961)'ın modeli esas alınarak; güvenlik, sosyal, saygı, otonomi ve kendini gerçekleştirme olmak üzere beş aşamada ölçülmüştür. Bağımsız değişken seti ise, Hofstede (1980)'in ulusal kültür boyutlarından oluşmuştur. Kültür boyutları; belirsizlikten kaçınma, güç mesafesi, dişi kültür, erkek kültür, bireycilik ve toplumculuk olmak üzere altı boyutta ele alınmıştır. Araştırmanın ana kitlesini, Trabzon ilinde faaliyet göstermekte olan ve genel olarak 50'den fazla çalışanı olan üretim işletmelerinin mavi yakalı işgörenleri oluşturmuştur. Elde edilen 200 adet veriye kanonik korelasyon analizi uygulanmıştır. Analiz sonuçları, ulusal kültür boyutları ile bireylerin motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyan araştırma hipotezini destekler niteliktedir. Ancak, sadece ilk kanonik değişken çiftinin anlamlı olması, alt boyutlar arasında çoklu bir eşleştirme yapmayı zorlaştırmaktadır. Bu noktada bağımsız değişkenler olan ulusal kültür değişkenler içinden, bağımlı değişken olan ihtiyaçları açıklama niteliğine sahip uygun belirleyici değişkenler alt setini seçmek amacıyla, değişkenlere, aşamalı ?stepwise- regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonuçları, ulusal kültür yapımızda, güvenlik, saygı ve kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarının; bireysellik ve toplumculuk kültür boyutları ile ilişkili olduğunu göstermektedir.

The purpose of the study, which has derived from the idea that different cultural backgrounds have different effects on relative importance of motivational needs, is to examine the relationship between Maslow?s (1943) hierarchy of needs and cultural structures of Turkish employees. The two initial chapters of the study are intended to establish a theoretical foundation of the relationships. The claim of universality of management theories has been argued on the basis of cultural and cross-cultural psychology in chapter I, which deals with the concept of culture. In this chapter, Hofstede?s (1980) cultural approach has been emphasized predominantly and in addition, cultural dimensions have been explained. Chapter II, which examines motivational theories from a managerial perspective, aims to provide a general perspective about current motivational theories. In this chapter, Maslow?s (1943) hierarchy of needs has been examined in detail. As for the final chapter of the study, it is consisted of an empirical evaluation. In this context, two sets of variables have been used. Maslow?s (1943) stages of hierarchy of needs are dependent set of variables in the research. The needs were identified in four stages which include security, social, self-esteem, autonomy and self actualization on the basis of Porter?s (1961) model. As for the independent set of variables, they consisted of Hofstede?s (1980b) cultural dimensions. National culture was identified in six dimensions which include uncertainty avoidance, power distance, femininity, masculinity, individualism, collectivism. Data were obtained from 200 blue collar employees from big companies which are getting active in Trabzon and have more than 50 employees. Canonical correlation analysis was conducted on the data obtained from 200 employees. The results of the analysis supported the hypothesis that there is a relationship between dimensions of national culture and motivation. On the other hand, because of the fact that only one canonical correlation computed between two groups of variables is significant, it is difficult to match sub-dimensions of national culture and hierarchy of needs. In this point, to choose appropriate determinative variables subset which can explain needs which are dependent variables of the study was conducted a stepwise regression analysis on the data set. The results show that our national cultural dimensions of individualism and collectivism are connected with security, esteem and self actualization.