Hisse senedi piyasalarının zayıf ve yarı güçlü yapıda etkinliğinin ekonometrik testi : İMKB örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 1987:01-2002:12 dönemini kapsayan hisse senedi fiyatları (ÎMKB 100) ve makroekonomik değişkenler (Reel Gayri Safi Milli Hasıla, TÜFE, TEFE, Mİ, M2, M3) arasında nedensellik ve eşbütünleşme ilişkilerinin olup olmadığının araştırılması ve İMKB (İstanbul Menkul Kıymetler Borsası)'nin zayıf ve yarı güçlü yapıda etkinliğinin sınanmasıdır. Çalışmada değişkenlerin durağanlıklarının testinde Augmented Dickey-Fuller (ADF) ve Perron birim kök testleri kullanılmıştır. Nedensellik ilişkilerinin varlığı ve nedenselliğin yönü Granger nedensellik testi ve hata düzeltme modeli kullanılarak tespit edilmiştir. İMKB 100 endeksi ve makroekonomik değişkenler arasındaki uzun dönemli eşbütünleşme ilişkileri Engle-Granger ve Johansen-Juselius eşbütünleşme testleri ile belirlenmiştir. ADF ve Perron testlerinin sonuçlarına göre İMKB 1 00 endeksi hem sabitli hem de sabitli-trendli modellerde seviyesinde durağan çıkmamıştır. TÜFE değişkeni 2. farkında durağan çıktığı için ve eşbütünleşme analizine dahil edilmemiştir. Eşbütünleşme testi sonuçları. İMKB endeksi ile analize giren tüm makroekonomik değişkenler arasında uzun dönemde bir eşbütünleşme ilişkisi olduğunu göstermiştir. Nedensellik analizi sonuçlarına göre, M3 para arzı ile İMKB endeksi arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, İMKB endeksinden reel döviz kuru ve reel gayri safı milli hasılaya doğru Granger anlamda bir nedensellik ilişkisi tespit edilmişken, TEFE fiyat endeksinden İMKB endeksine doğru bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Birim kök testi sonuçlan, İMKB 100 endeksinin rassal yürüyüşe uyduğunu ve ÎMKB'nin zayıf yapıda etkin olduğunu göstermektedir. İMKB endeksi ve makroekonomik değişkenler arasındaki nedensellik ve eşbütünleşme ilişkileri kullanılarak. İMKB endeksinin tahmin edilebileceği ve bazı yatırımcıların normal üstü kazanç elde edebileceği göz önüne alındığında İMKB'nin yarı güçlü yapıda etkin olmadığı sonucuna varılmıştır

This study aims to investigate whether or not there are the co-integration and the causality relationships between stock prices and macroeconomic variables (Real Gross National Product, Consumer Price Index, Wholesale Price Index, Ml, M2 and M3) for the period of 1987:01-2002:12 and to test weak and semi-stronged (informationally) efficiency of ISE Market (Istanbul Stock Exchange). In Study, Augmented Dickey Fuller (ADF). Perron unit root tests are being employed for stationary of variables. The aspects of causality and the existing of causality relations have been determined by using Granger causality test and error correction model. Long term co-integration relationships between İMKB-100 and macroeconomic variables have been determined by Engle-Granger and Johansen-Juselius co-integration tests. According to ADF and Perron unit root tests, ISE index isn't stationary with models of constant and constant-trend in the level. The results of co-integration tests show that there is co-integration between ISE index and macroeconomics variables except for TUFE that is stationary in second level. According to the results of causality tests, there is bilateral causality relationship between ISE index and M3 money supply. While ISE index Granger causes real exchange rate and real gross national product, there is a causality relationship from TEFE to ISE index. The results show that ISE 1 00 index follows a random walk and ISE has a weak form efficiency. Because of that ISE 100 index can be estimated by using co-integration and causality relationships between macroeconomic variables and ISE 100 index, some investigators may have higher profit than the others. In addition, the results of causality and co-integration tests indicate that ISE market has no a semi-strong efficiency.