Yeni bölgeselleşme

Abstract

Bir grup ülkenin kendi aralarında ticareti serbestleştirip grubun dışında kalan ülkelere ayırımcı davranması eğilimi olarak tanımlanan bölgeselleşme tekrar gündemdedir. Ticaret politikalarında bu tür ikili yaklaşımlar yeni bir olay değildir. 19. yyılın ikinci yarısında Avrupa’da serbest ticaret sistemim oluşması, 1860 yılında yapılan İngiliz-Fransız ticaret anlaşmasının başlattığı birçok ikili ticaret anlaşması sayesinde gerçekleşmiştir. Bölgeselleşme hareketlerinde yaşanan bu artış, Birinci Dünya Savaşı ile birlikte engellenmiştir. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı arasında oluşturulan bölgesel ticaret anlaşmaları korumacı ve ayırımcı eğilimlere sahip olmuştur. Bölgeselleşme İkinci Dünya Savaşı sonrasında yayılmaya devam etmiştir. Eski bölgeselleşme olarak adlandırılan bu dönem, 1957 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun (AET) kurulmasıyla başlamıştır. Bu topluluğun itici gücü altında bölgeselleşme Latin Amerika, Afrika ve Asya’ya yayılmıştır. Bu dönemde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) çok taraflı sistemi savunmuştur. Avrupa dışında eski bölgeselleşme başarısız olmuştur. Eski bölgeselleşmenin başarısızlığından sonra bölgeselleşme 1980’li yılların ikinci yarısında ortaya çıkmıştır. Yeni bölgeselleşme olarak adlandırılan bu süreçte, ABD bölgeselleşme üzerinde önemli bir konuma geçmiştir. ABD, 1985 yılında İsrail 1988 yılında Kanada ile serbest ticaret bölgesi kurmuştur. Ayrıca ABD 1994 yılında Kanada ve Meksika ile Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi’ni (NAFTA) oluşturmuştur. Bu süreçte Avrupa Birliği (AB) Kuzeye ve Güneye genişlemiştir. NAFTA ve AB’nin etkileriyle yeni bölgeselleşme Latin Amerika, Asya ve Afrika’ya yayılmıştır. Yeni bölgeselleşme eski bölgeselleşmeden birçok yönden ayrılır. Bu çalışmada eski ve yeni bölgeselleşme tanımlanmaktadır. Ayrıca eski ve yeni bölgeselleşmenin özellikleri örnek verilerek açıklanmakta ve karşılaştırılmaktadır.

Regionalism defined broadly as the tendency of a select group of countries to liberalize trade amongst themselves while discriminating against the rest of the world is on the agenda again. Interest in bilateral approaches to trade policy is not new. The movement towards an open trade regime in Europe in the second half of the nineteenth century was led by a series of bilateral trade agreements that began with Anglo-French commercial treaty of 1860. World War I disrupted the growth of regionalism. Regional trade agreements formed between World Wars I and II tended to be highly protectionist and discriminatory. Regionalism continued to spread after World War II. This period, named as “old regionalism” started in Europe with the 1957 agreement for the establishment of the European Economic Community (EEC). Under the impulsion of EEC, Regionalism spread throughout Latin America, Africa, and Asia. During this period the United States supported multilateralism. Old regionalism failed except in Europe. After the failure of old regionalism, regionalism came on the scene in the second half of 1980s. In this process, denoted as “new regionalism”, the United States was a major player on it. The United States established free trade area with Israel in 1985 and Canada in 1988. Furthermore, the United States formed North American Free Trade Area (NAFTA) with Canada and Mexico in 1994. European Union (EU) expanded to Southern and Northern. With the triggering effects of NAFTA and EU, new regionalism spread to Latin America, Africa, and Asia. The new regionalism differs from the old regionalism in several respects. In this study is defined old and new regionalism. It is explained characteristics of old and new regionalism by giving examples and comparing these concepts also.