Türkiye'de milli burjuvazinin girişimci tipolojisi olarak Nuri Demirağ ve uçak fabrikası örnek olay

Abstract

Milli burjuvazi sınıfı oluşumu, Sanayi Devrimi'nden bu yana ülkelerin önemli bir meselesi olagelmiştir. Bu oluşum süreci ise; ancak, milli iktisat programı izleyen bir devlet ile gerçekleştirilebilmiştir. Cumhuriyet döneminde belirli bir sermaye birikimi sağladıktan sonra, bu birikimini ülkenin sanayileşmesi yolunda harcayan milli burjuva, parmakla sayılacak kadar azdır. Bu çalışmanın konusu olan Nuri Demirağ da, bu süreçte ortaya çıkan bir girişimci olarak devlet desteğiyle sermaye birikimi sağladıktan sonra en önemli yatırımını uçak sanayii alanına yapmıştır. Bu girişimi, devletin uyguladığı bazı olumsuz politikalar sonucu sekteye uğramıştır. Bu çalışma, Demirağ'ın yaşadığı dönemi de içeren 1838-1960 dönemi ile sınırlanmıştır. Çalışmanın amacı ise, Demirağ'ın uçak fabrikası girişiminin sanayileşme ve uçak sanayii açısından önemine vurgu yapılarak, bu girişimin hangi nedenlerden ötürü akim kaldığını ortaya koymaktır. Çalışmada sonuç olarak, Demirağ'ın uçak fabrikasının başlangıçta devlet tarafından desteklendiği; sonrasında ise, II. Dünya Savaşı ve sonrası oluşan uluslararası konjonktürün Türkiye'yi etkisi altına alması ve katı devletçi düşünceden ötürü, uçak fabrikasının kapatıldığı neticesine ulaşılmıştır. Bu dönem, Türkiye'de uçak sanayii alanında yapılan girişimlerin sıfırlandığı sürecin başlangıcı olmuştur

The generation of national bourgeoisie class is an important matter for states since the Industrial Revolution. This generation process is only practiced with a state which has used national economy programme. A national bourgeoisie is very few which spends its saving for industrialization of state, after had a specific capital stock at republic era. A subject of this study Nuri Demirağ, who is an entrepreneur in this era, also has invested to aircraft industry for his country after has provided capital stock with a state support. This enterprise has been interrupted from unfavourable policies which are applied by a state. This study is limited with Demirağ?s lifelong era, 1838-1960. The purpose of this study is, asserting the matters of this enterprise and its reasons with an emphasizing to importance of Demirağ?s aircraft factory enterprise in the way of contribution to industrialisation and aircraft industry. In conclusion, at first Demirağ?s aircraft factory has been supported by a state. Later on, aircraft factory has been closed by the reason of harsh etatist ideology and international conjuncture after II. World War with its effects to Turkey. This era is the beginning of resetting process for enterprises at aircraft industry in Turkey