Seçilmiş kripto para fiyatları ile Dolar endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi

Abstract

2010 yılı itibariyle hızla yayılan kripto para birimleri, merkez bankalarına bağlı geleneksel paralara karşı ortaya çıkmıştır. Bu para birimleri merkezi bir otoriteye bağlı olmamakta, şifreleme (kriptografi) sistemi ile oluşturulmaktadır. İlk kripto para birimi olan Bitcoin kavramı, ilk kez Satoshi Nakamoto isimli bir kişi (veya grup) tarafından 2008 yılında bir makalede yazılmıştır. Bu makale kripto para yazılımı ile ilgilenen kişilere gönderilerek tanıtılmış ve Bitcoin kavramı hayatımıza girmiştir. 2011 yılı sonrasında Bitcoin'e alternatif olan 6000'den fazla altcoin ortaya çıkmış ve borsalarda işlem görmeye başlayarak küresel çapta kullanılmaya başlanılmıştır. Bu çalışmada amaç, en yüksek işlem hacmine sahip 5 kripto para olan Bitcoin (BTC), Litecoin (LTC), Ripple (XRP), EOS ve Ethereum (ETH) kripto paralar ile dolar endeksi (USDX) arasındaki olası nedensellik ilişkileri incelemektir. Çalışmada Bitcoin, Litecoin, Ripple, EOS, Ethereum kripto para fiyatları ile dolar endeksi arasındaki olası nedensellik ilişkileri Toda-Yamamoto nedensellik testi altında kayan pencere (rolling window) yaklaşımı ile araştırılmıştır. Çalışmanın ampirik kısmında 40, 60 ve 80 pencere genişlikleri altında yapılan analizlerde ele alınan dönem aralığında pencereler itibariyle farklı nedensellik ilişkileri görülmüştür. Yapılan analizlerde farklı pencerelerde farklı sonuçlar bulunsa da Bitcoin ve Ethereum kripto para fiyatlarından dolar endeksine doğru olan tek yönlü nedensellik ilişkisinin tüm pencere genişliklerinde diğer kripto para birimlerine kıyasla daha fazla olduğu görülmüştür. Bitcoin ve Ethereum kripto para birimlerinin işlem hacimleri yönünden en yüksek iki kripto para birimi olmasının bu sonucu ortaya çıkardığı söylenebilmektedir. Dolar endeksinden kripto para fiyatlarına yönelik nedensellik ilişkilerinin araştırıldığı analizde ise Litecoin kripto para biriminin diğer kripto para birimlerine göre daha fazla pencerede nedensellik ilişkilerine sahip olduğu görülmüştür. Bulgular pencere genişliği itibariyle değerlendirildiğinde 80 pencere genişliği için kripto para fiyatları ile dolar endeksi arasındaki nedensellik ilişkilerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın bir diğer bulgusu her üç pencere genişliğinde tespit edilen nedensellik ilişkilerinin aynı tarihlere tekabül etmiş olmasıdır. Tespit edilen ortak günlere gidildiğinde tüm pencere genişliklerinde kripto para fiyatlarından dolar endeksine doğru olan tek yönlü nedensellik ilişkisinin yoğunlukta olduğu görülmüştür.

Cryptocurrencies, which increase rapidly as of 2010, have emerged against traditional currencies with central banks. These currencies are not depended on a central authority, but are issued under an encryption (cryptography) system. The concept of Bitcoin, the first cryptocurrency, was first introduced in an article in 2008 by a person (or group) named Satoshi Nakamoto. This article was sent to people who are interested in crypto money software and introduced and the concept of Bitcoin entered our lives. After 2011, more than 6000 altcoins, an alternative to Bitcoin, emerged and started to be used globally, starting to be traded on stock exchanges. The aim of this study is to examine the possible causality relationships between the dollar index (USDX) and the prices of Bitcoin (BTC), Litecoin (LTC), Ripple (XRP), EOS and Ethereum (ETH) cryptocurrencies, which are the 5 cryptocurrencies with the highest trading volume. In the study, possible causality relationships between the prices of Bitcoin, Litecoin, Ripple, EOS, Ethereum cryptocurrency and dollar index were investigated by using the Toda-Yamamoto causality test under rolling window approach. In the empirical part of the study, different causality relationships were observed in terms of windows in the period range considered in the analysis performed under 40, 60 and 80 window widths. Although different results are found in different windows in the analysis, it has been observed that the one-way causality relationship from Bitcoin and Ethereum cryptocurrency prices to the dollar index is more than other crypto currencies in all window widths. It can be said that the fact that Bitcoin and Ethereum cryptocurrencies are the two highest cryptocurrencies in terms of trading volumes has led to this result. In the analysis investigating the causality relationships of crypto currency prices from the dollar index, it was seen that the Litecoin crypto currency has more causality relationships in the window than other crypto currencies. When the findings are evaluated in terms of window width, it has been determined that the causality relationships between cryptocurrency prices and dollar index are higher for a window width of 80. Another finding of the study is that the causality relationships detected in all three window widths correspond to the same dates. Looking at the determined common days, it is seen that the one-way causality relationship from cryptocurrency prices to dollar index is intense in all window widt