Türkiye'deki illerin sosyoekonomik gelişmişlik değerlendirmesi

Abstract

Bu çalışma Türkiye'deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri açısından incelenmesi ve değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla 27 değişken için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Sağlık Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü ve Türkiye Bankalar Birliği veri tabanlarından elde edilen 2016 yılına ait veriler kullanılmıştır. Çalışmada Türkiye'nin illeri sosyo-ekonomik gelişmişlikleri açısından önce kümeleme analizi ile sınıflandırılmış ardından kare I- distance yöntemi ile sıralanmıştır. Son olarak kare I- distance yönteminden elde edilen bulgular doğrultusunda il kümelerinin kaliteleri belirlenerek yorumlanmıştır. Kümeleme analizi sonucunda iller 6 veya 7 gruba ayrılmış ve İstanbul ve İzmir tek başlarına ve Ankara ile Kocaeli ise birlikte diğer illerden ayrışmışlardır. Kare I- distance yöntemine göre en gelişmiş ilk dört il gene bu şehirler olurken Trabzon bu sıralamada sekizinci sırada yer almıştır. Çalışmada son olarak her kümenin ortalama kare I- distance puanları ile küme kaliteleri belirlenmiş ve ardından 7 coğrafi bölge ortalama kare I- distance puanlarına göre değerlendirilerek yorumlanmıştır. Buna göre en yüksek sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyindeki bölge Marmara bölgesi ve en az gelişmiş olan ise Güney doğu Anadolu Bölgesidir. Karadeniz Bölgesi ise 7 coğrafi bölge arasında beşinci sırada yer almıştır.

This study aims at examining and evaluating socio-economic development level of provinces in Turkey. for this purpose, data on 27 variables obtained from Turkey Statistical Institute (TSI), the Social Security Institution (SGK), Ministry of Health, Turkey The Turkish Patent Institute and the Association of Banks were used. In this study, in terms of socio-economic development the provinces of Turkey were classified by clustering analysis and were then ranked by the square I-distance method . Finally, the qualities of the province clusters were determined and interpreted in the direction of the findings obtained from the square I-distance method. İstanbul and İzmir formed two separate clusters and Ankara and Kocaeli were separated from other provinces together. According to this method, the four most developed provinces were Istanbul, Ankara, İzmir and Kocaeli, and Trabzon was ranked eighth. Finally, in the study, cluster qualities were determined with average the square I-distance scores of each cluster, and then 7 geographical regions were evaluated and interpreted according to the average the square I-distance scores. According to the findings, the region with the highest socio-economic development level is the Marmara region and the least developed region is the South Eastern Anatolia Region. The Black Sea Region ranks fifth among the 7 geographical regions.