Türkiye'de konut fiyatları ile seçilmiş makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkilerin ekonometrik analizi

Abstract

Ekonomik ve finansal krizlere yol açma potansiyeli taşıması sebebiyle konut sektörünün ekonomideki rolü politika yapıcıların ve araştırmacıların dikkatini son yıllarda daha fazla çekmektedir. Konut ekonomilerdeki en büyük varlık sınıflarından birini oluşturmaktadır ve konut fiyatlarında yaşanacak artış kişisel servetteki artışı da beraberinde getireceğinden bireylerin daha fazla harcama yapmasına sebep olurken, konut fiyatlarında yaşanacak düşüş ise gelecek endişesine yol açarak bireyleri harcama yapmaktan alıkoymaktadır. Konutun bu özelliği onu ekonominin merkezine yerleştirmektedir. Bu anlamda, konut fiyatlarını ve onun makroekonomik değişkenlerle ilişkisini yakından takip etmek oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'de konut fiyat endeksi ile tüketici fiyat endeksi, geliri temsilen sanayi üretim endeksi, işsizlik oranı, döviz kuru ve kısa dönem konut kredisi faiz oranı arasındaki muhtemel uzun dönem ve nedensellik ilişkilerini araştırmaktır. 2010:1-2019:4 dönemini kapsayan aylık veriler kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönem ilişki ARDL sınır testi yöntemiyle incelenmiştir. Eşbütünleşme analizi sonuçlarına göre konut fiyat endeksi ve tüketici fiyat endeksi arasında negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Konut fiyatları ile döviz kuru arasında da uzun dönem ilişki tespit edilmiş fakat bu sonuç istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Konut fiyat endeksi ile sanayi üretim endeksi, işsizlik oranı ve kısa dönem faiz oranı arasında Granger nedensellik analizi yapılmış ve konut fiyatından konut kredisi faiz oranına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

The role of housing market for the overall economy has gained more attention from policy makers and researchers in recent years because of its potential to cause economic or financial crisis in a country. Housing market is one of the biggest asset classes in economies and the rises in housing prices lead individuals to spend more as their total wealth increases while the crash prevents them from spending because of the future concerns. This feature of the housing market puts it to the centre of the economy. In this sense, it is of high importance to keep track of housing prices and its relations with macroeconomic variables. The purpose of this study is to examine the possible long-run and causality relationship between house price index and consumer price index, industrial production index as the proxy for income, unemployment rate, exchange rate and short term mortgage interest rate for the overall Turkey. The data are monthly and cover the period of 2010:1-2019:4. In the study, the long-run relationship between house price index and each independent variable was investigated by implementing ARDL bounds test. According to the ARDL bounds test results, there is a negative long-run relationship between house price index and consumer price index. There is also a long-run relationship between house price index and exchange rate but the result wasn't found to be statistically significant. Granger causality test was implemented between house price index and industrial production index, unemployment rate and short term mortgage interest rate and one way causality from house price to short term mortgage interest rate was detected.