Türkiye'nin kayıt dışı ekonomi büyüklüğünün ölçülmesi: Tanzi'nin nakit para talebi denklemi

Abstract

Nakit para talebi yaklaşımı ilk defa Cagan (1958) tarafından ortaya konulmuştur. Cagan (1958) Amerika için nakit para talebi ve yüksek vergi oranları arasındaki ilişkiyi test etmiştir. Tanzi (1980, 1983) Cagan'ın nakit para talebi denklemini geliştirmiştir. Tanzi'nin nakit para talebi denklemi vergi oranı içeren ve vergi oranı içermeyen iki aşamalı denklem olarak tahmin edilmekte ve bu denklemler yardımıyla kayıt dışı ekonominin büyüklüğü hesaplanmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisi için kayıt dışı ekonomi büyüklüğünü Tanzi'nin nakit para talebi denklemi ile tahmin etmektir. Çalışma üçer aylık 2006-2016 dönemini kapsamaktadır. Çalışmada Tanzi'nin nakit para talebi denklemini tahmin etmek için Pesaran ve Shin (1999) tarafından geliştirilen ARDL ko-entegrasyon yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda kayıt dışı ekonominin reel gayri safi milli hasıla içerisindeki payı ortalama 0.16 olarak tespit edilmiştir. Ele alınan dönem boyunca kayıt dışı ekonomi Türkiye ekonomisinde artan bir trende sahip olduğu bulgularına ulaşılmıştır.

The currency demand approach was first used by Cagan (1958). Cagan (1958) tested the correlation betweencurrency demand and tax pressure for the United States. Tanzi (1980, 1983) improved Cagan's currency demand function. Tanzi (1980, 1983)'s currency demand models have been estimated in two ways; with tax burden and without tax burden. The underground economy is estimated by tax burden and without tax burden models. The purpose of this study is to estimate the size of underground economy of Turkish economy, by using Tanzi's currency demand approach. The data used in this study are quarterly and cover the period of 2006-2016. In this study, the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) co-integration approach developed by Pesaran and Shin (1999) was used to estimate Tanzi's currency demand approach. According to the results of this study,the mean of the ratio of underground economy to real gross domestic product is 0.16. During years, the underground economy has a positive trend in Turkey.