Petrol fiyatlarının Türkiye'deki sektörler üzerine etkisinin analizi

Abstract

Petrol fiyatlarının Türkiye'deki sektörler üzerine etkisini analiz etmeyi amaçlayan bu çalışmada, Brent tipi ham petrolün Borsa İstanbul'da işlem gören hisse senetleri üzerine uzun dönemli etkisi eşbütünleşme ve sınır testi yaklaşımlarıyla, kısa dönemli etkisi ise nedensellik testi ile incelenmiştir. Bunun yanı sıra, petrolden sektörlere olan asimetrik getiri oynaklık yayılımı da uygun EGARCH modelleri ile değerlendirilmiştir. Çalışmada 03.08.2009 – 30.06.2016 dönemini kapsayan günlük veri seti kullanılmıştır. Yapılan eşbütünleşme ve sınır testlerinin sonuçlarına göre, petrol fiyatları ile hisse senedi fiyatları arasında herhangi bir uzun dönemli ilişki tespit edilememiştir. Bununla beraber, yapılan nedensellik analizine göre ise petrol fiyatları BİST100 genel endeksinin tek yönlü nedeni çıkmıştır. Endekse ait ana ve alt sektörler ele alındığında, petrol fiyatları ile tekstil, kimya, makine, madencilik, ulaştırma, finansal kiralama, gayrimenkul yatırım ortaklığı ve teknoloji sektörleri arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu gözlemlenmiştir. Elde edilen asimetrik oynaklık yayılımı sonuçlarına göre, ilk olarak petrol getiri serisinden BİST100 endeksine doğru asimetrik oynaklık yayılımı söz konusudur. Bu asimetrik oynaklık yayılımı endekste yer alan ana sektörlerden sınai, hizmetler ve teknoloji ana sektörleri için de geçerli iken, mali ana sektörü için geçerli değildir.

The aim of the study is to investigate the relationship between oil prices and stock prices in Turkey. For that purpose, the long-run relationship between the Brent oil prices and asset prices which are traded in Istanbul Stock Exchange are investigated with co-integration and bounds tests, while the short-run relationship with causality tests. In addition, the assymetrical return volatility spillover from oil return series to stock return series with EGARCH models. In the study, daily dataset covers the period of 03.08.2009 – 30.06.2016. There is no long-run relationship between the oil and stock prices according to the results of the co-integration and bounds tests. However causality test results show that there is a uni-directional causality from oil to BIST100 index. Moreover the test results show that there is bi-directional causality between oil prices and textile, chemical, machinery, mining, transportation, leasing, real estate investment company and technology sectors. EGARCH models show that there is an assymetrical return volatility spillover from oil returns to BIST100 index, industry, services and technology sectors. But there is no volatility spillover from oil returns to financial sector according to the EGARCH models.