İşletme büyüklüğü ile işletme büyümesi arasındaki ilişki: Türkiye örneği

Abstract

İşletme büyüklüğü ile işletme büyümesi arasındaki ilişki ilk defa Robert Gibrat tarafından araştırılmıştır. Gibrat (1931) çalışmasına göre, işletme büyüklüğü ile işletme büyümesi arasında bir ilişkinin olmadığı ve işletmelerin büyüklüklerine bakılarak, büyümelerine ilişkin bir yorum yapılamayacağı sonucuna varılmıştır. Bu durum “Gibrat yasası” veya “Gibrat Orantılı Etki Yasası” olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, işletme büyüklüğü ile işletme büyümesi arasındaki ilişkiyi, Türkiye örneği ile Gibrat yasası çerçevesinde tespit etmektir. Çalışmada veri seti olarak İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (IMKB)’ na kote edilmiş 152 firmanın verileri ele alınmış ve bu firmaların 2007-2010 dönemine ait çalışan sayısı, toplam aktifler ve satış hasılatı verileri yıllık frekansta yatay kesit regresyon yöntemi kullanılarak, analize konu edilmiştir. Çalışmamızın sonucuna göre, büyüklük ölçütü olarak çalışan sayısı kullanıldığında Gibrat yasası kabul edilmektedir. Fakat toplam aktifler ve satış hâsılatı bağımlı değişken olarak kullanıldığında ise, Gibrat yasasının kabulü veya reddi konusunda kesin bir yorum yapmak mümkün değildir.

The relationship between firm size and firm growth was investigated for first time by Robert Gibrat. According to Gibrat’s study (1931), there is no relationship between firm size and firm growth and, by observing the size of firms, it is very difficult to say anything about firms’ growth. In this case, “Gibrat’s Law” or “Gibrat’s Law of Proportionate Effect” is called. The purpose of this study is to examine the relationship between firm size and firm growth under the framework of Gibrat's law for the case of Turkey. The sample data cover 152 companies quoted in Istanbul Stock Exchange (ISE) for the period 2007- 2010. The data’s are annual. The variables used in the empirical analysis are number of employees, total assets and sales. According to the findings of the study, when the number of employees is used as a size of firms, Gibrat's law is generally accepted. But when the total assets and the sales are used as a size of firms, it is very difficult to say whether law is rejected or accepted.