Alaın Touraıne’in Demokrasi Düşüncesi Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Bu çalışma modernliğin felsefi mirası üzerine kapsamlı fikirler geliştirmiş olan Fransız sosyolog Alain Touraine’in demokrasi anlayışını incelemeyi amaçlamaktadır. Demokrasi düşüncesi, Touraine’in kuramsal çalışmalarının merkezinde yer alır. Touraine, toplumbilimsel düşüncesini, Aydınlanma akımının iki temel felsefi mirası ve modernliğin kurucu bileşenleri olarak gördüğü Özne ve Akıl kavramları üzerinden kurgular. Buradan hareketle, Özne ile Akıl ve toplumsal eyleyenler ile toplumsal sistem arasındaki ideal praksis alanını “demokrasi” olarak tanımlar. Touraine’de Özne düşüncesi ve demokrasi düşüncesi birbirine sıkı bir biçimde bağlıdır. Demokrasinin yöneticilerin temsilciliği, yurttaşlık ve iktidarın sınırlandırılması olmak üzere üç boyutu bulunmaktadır. Demokrasinin bu üç boyutu arasında ülküsel bir denge yoktur, zira iktidarın her türlü özselliği demokrasi düşüncesiyle bağdaşmaz. Demokrasiyi boyutlarından sadece biriyle açıklamak yanlıştır, demokrasi boyutları arasındaki karşılıklı bağımlılık ilişkisi temelinde tanımlanmalıdır. Yine Touraine’e göre demokratik bir toplumsal ve siyasal düzeni, ne salt bir farklılıkçılık ne de Aydınlanma Çağı’nın evrenselciliği kurabilir. Demokrasiyi zorunlu kılan, aynı bütünün içinde birbirlerinden farklı, hatta birbirlerine karşıt olan, kısacası aynı zamanda hem birbirlerine benzeyen hem de birbirlerinden ayrılan birey ve grupların bir arada yaşama zorunluluğudur.

This study aims to elaborate on the democracy conception of French sociologist Alain Touraine who has developed comprehensive thoughts about the philosophical heritage of modernity. The conception of democracy constitutes the core of Touraine’s theoretical efforts. Touraine builds his sociological approach on the conceptions of Subject and Reason which he perceives as two fundamental philosophical legacy of Enlightenment stream and constitutive components of modernity. From this point of view, he defines the ideal domain of praxis between the Subject and Reason and between the social actors and social system as “democracy”. In Touraine’s understanding, the conception of Subject and the conception of democracy are strictly interrelated. Democracy has three dimensions including the representativeness of the governors, citizenship and yet the limitation of the power. There is no idealistic relationship between these three dimensions; hence any essentialist conception of the power is incompatible with the thought of democracy. It is false to explain democracy with only one of its dimensions, so democracy should be defined on the basis of interdependence between its dimensions. Also, according to Touraine, neither a pure differentialism nor the universalism of Enlightenment Epoch can establish the democratic social and political order. What makes democracy indispensible today is the sheer necessity of “living together” of the individuals and groups who exist within the same integrity differently and even in contrast to each other, and yet in brief who are both alike and divergent as well.