Milli Mücadele ve Cumhuriyetin İlk Yıllarında Milli ve Modern Bir Eğitim Sistemi Oluşturma Çabaları

Abstract

Eğitim, bir ülkenin gelişmişlik düzeyini gösteren unsurlardan bir olarak kabul edilmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun mirası üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti de modern, güçlü bir devlet olabilmenin şartlarından biri olan iyi bir eğitim sistemi kurmak amacıyla çalışmalara başlamış ve bu hususta kendisinden bir önceki dönemin eğitim hamlelerinden etkilenmiş veyahut kendi payına bir takım dersler çıkarmıştır. Osmanlı Devleti’nde eğitim ve öğretim alanında ilk yenileşmeler, batı örneğine benzetilmeye çalışılan askeri okulların açılmasıdır. Bunun sebebi, Osmanlı Devleti’nin savaşlarda yenilgileri çoğaldıkça, bunu öncelikle Avrupalı subay ve askerlerinin iyi yetişmiş olmalarına, kendilerinin de bu alanda geri kalmalarına bağlamalarıdır. Batı örneğinde açılan askeri okulların yanında medreselerin de mevcudiyetini koruması eğitim alanında bir ikilik meydana getirmiş ve bu ikilik batı örneğinde sivil okulların kurulmasıyla daha da belirginleşti. Zira bir taraftan hukuk okulları batı yasalarına göre hakimler mezun ediyor, bir taraftan da Mekteb-i Kuzâd ve medreseler fıkıha göre hükümler verecek kadılar yetiştiriyordu. İşte özet olarak belirttiğimiz Osmanlı eğitim sistemindeki bu noktalar, yeni bir eğitim politikasını gerekli kılıyordu. Bu nedenle Türk milleti Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde bağımsızlık mücadelesine girişirken ve cumhuriyeti kurarken, gençliğin bundan sonra hangi ilkelere, amaçlara, hangi eğitim felsefesi ve dünya görüşüne göre yetiştirilmesi gerektiğinin ivedilikle belirlenmesi oldukça önemli idi.